NIK objęła kontrolą PFRON i 17 pracodawców, którzy otrzymali z niego dofinansowanie w okresie 2014-2016. Prezes Najwyższej Izby Kontroli Krzysztof Kwiatkowski mówi, że Fundusz nie w pełni wykorzystywał swoje uprawnienia w przypadkach mogących wskazywać na fikcyjne zatrudnianie niepełnosprawnych.

- Przykładem jest skarga, która wpłynęła do PFRON na firmę, która miała pobierać dofinansowanie na niepełnosprawnych. Kontrolę rozpoczęto po prawie 10 miesiącach. Pracownicy PFRONU zbadali wyłącznie dokumentację firmy, nie skorzystali z możliwości złożenia przez niepełnosprawnych ustnych lub pisemnych oświadczeń. W wyniku tak przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Dwa lata później osobie związanej z tą firmą prokuratura postawiła zarzuty związane z pobieraniem dofinansowań z Funduszu na osoby fikcyjnie zatrudnione - wyjaśnia Kwiatkowski.

Prezes NIK dodaje, że ustawa o rehabilitacji nie przewiduje możliwości korzystania przez Fundusz z danych Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności. Brak było też jednej bazy orzeczeń wydawanych przez lekarzy orzeczników ZUS i KRUS. - Fundusz nie mógł zatem sprawdzać na bieżąco czy orzeczenia wobec osób zgłaszanych do dofinansowania pozostają aktualne, a tym samym czy wypłata środków, o które wnioskują pracodawcy, jest uzasadniona - mówi Krzysztof Kwiatkowski.

W latach 2016-2017 Fundusz zabiegał o wprowadzenie zmian do ustawy o rehabilitacji mających zapewnić mu dostęp do danych Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu. Do dnia kontroli NIK zmiany takie nie zostały dokonane.

Co roku Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przeznacza na dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych prawie trzy miliardy złotych, co stanowi ponad 60 procent jego rocznych wydatków. Taką formą pomocy objęto około 30 tysięcy pracodawców i 250 tysięcy osób niepełnosprawnych.