Tradycja tzw. żywych szopek sięga średniowiecza. Autorem pomysłu jest św. Franciszek z Asyżu, który jako pierwszy nakazał budowę naturalnych rozmiarów stajenki, w której umieścił zwierzęta oraz ludzi odgrywających sceny z życia Świętej Rodziny. Na początku jasełka (bo tak zaczęto nazywać żywą szopkę) związane były z kościołem, ale później straciły swój wyłącznie sakralny charakter i stały się rodzajem teatrzyku. Z tej tradycji powstały też szopki noworoczne jako rodzaj satyrycznego przeglądu tego, co najważniejsze w minionym roku. W Radiu Szczecin pierwszą szopkę noworoczną wyemitowano już w 1958 roku. Ale szopka! - to tytuł dzisiejszej „Machiny czasu”.

W audycji wykorzystano fragmenty szopek noworocznych z archiwum Radia Szczecin z lat 50., 60. i 70.

„Niełatwo mieszkać w Polsce po nagrodzie Nobla, oj niełatwo. Dla jednych mam być od tej pory Królową Korony Polskiej, z nożyczkami do przecinania różnych wstęg orz młotkiem do wbijania gwoździ sztandarowych w rękach. Dla drugich jestem w dalszym ciągu zagorzałą bolszewiczką, która była szczera tylko w dwóch pierwszych tomikach, a potem przez 40 lat uprawiała chytry kamuflaż żeby przypodobać się tym naiwnym Szwedom. Są również i tacy, którzy panią Wiesławę Szymborską czytali od zawsze, więc chyba zasłużyli na to, żeby się z nimi teraz tą nagrodą pokojową Nobla podzieliła. Zwłaszcza biednym parafiom coś się należy”.

To fragment listu Wisławy Szymborskiej do poety, Stanisława Barańczaka, który był tłumaczem jej poezji, ale i przyjacielem. O przyjaciołach Pani Wisławy, także w obliczu "tragedii sztokholmskiej" - w świątecznej „Machinie czasu”. Zapraszam wraz z gościem, Michałem Rusinkiem, kiedyś sekretarzem Noblistki, a obecnie prezesem Fundacji jej imienia - w 1 dzień świąt czyli w niedzielę po 20.

„Wolę siebie lubiącą ludzi niż siebie kochającą ludzkość" (Wisława Szymborska "Możliwości").

Prawda jest ciekawsza od fikcji - twierdził bohater dzisiejszej "Machiny czasu". Józef Mackiewicz - pisarz, dziennikarz, publicysta, nieprzejednany wróg komunizmu i narodowego socjalizmu. W czasach PRL - z uwagi na to, że był pisarzem emigracyjnym, a poza tym krytykował to, co się działo w kraju rządzonym przez komunistów - jego twórczość była zakazana, ale paradoksalnie - przez emigracyjne spory - był skazany na zapomnienie także w wolnej Polsce, po 1989 roku.
Gościem "Machiny czasu" jest prof. Włodzimierz Bolecki, teoretyk i historyk literatury z Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, autor wielu książek, m.in. "Ptasznik z Wilna" oraz "Wyrok na Józefa Mackiewicza".

Niedawno obchodziliśmy Barbórkę, święto górników. A właściwie nie obchodziliśmy, bo w tym roku to kiedyś wielkie święto przeszło praktycznie bez echa.
Za czasów PRL świętowała cała Polska. Był to element propagandy, ale nie tylko o to chodziło. Bo jak pisze Adam Frużyński w swoim artykule "Reforma, której nie było": "W systemie gospodarczym Polski Ludowej górnictwo węgla kamiennego zawsze odgrywało szczególną rolę. Od momentu jej powstania węgiel kamienny był najważniejszym surowcem energetycznym, metalurgicznym i chemicznym. Z tego paliwa korzystało też kilka milionów gospodarstw domowych, gdzie spalano go w kuchenkach, piecach kaflowych, instalacjach centralnego ogrzewania, piecykach łazienkowych. Przez cały okres istnienia PRL był on najważniejszym towarem eksportowym, a za uzyskiwane z jego sprzedaży dewizy socjalistyczna gospodarka importowała niezbędne do jej funkcjonowania surowce, maszyny, towary konsumpcyjne. Spłacano nimi zaciągnięte pożyczki zagraniczne oraz pokryto koszty odszkodowań za znacjonalizowany w Polsce majątek. Dlatego też sprawne funkcjonowanie górnictwa miało dla komunistycznych władz ogromne znaczenie, a symbolem dynamicznego rozwoju kraju stały się coraz większe ilości pozyskiwanego „czarnego złota”, jak wtedy nazwano węgiel kamienny."
Gościem "Machiny czasu" jest Anna Neugebauer, animatorka wydarzeń kulturalnych, gospodyni 'Saloniku u Anny". Nie wszyscy wiedzą – nawet ci, którzy ją znają – że z wykształcenia jest górnikiem.

"Był sobie pewnego razu" - tak zaczyna się bajka. Tak zaczyna się pewna książka. Tak zaczyna się ta "Machina...".
Jest to opowieść o teatrze, słowach, przymniemności, dramacie nie-Szekspira "Romeo i Julia" oraz o najprawdziwszym świętym Mikołaju - o udawaniu, prawdzie i naprawdzie,

Ponoć pierwszy piernik powstał w Grecji w połowie III wieku p.n.e. Według innych historia korzennego przysmaku sięga 992 roku n.e., kiedy to ormiański mnich, Grzegorz z Nikopolis miał nauczyć chrześcijańskich piekarzy we Francji, jak go przygotowywać i piec.
W Polsce pierwszy cech piernikarzy powstał w Krakowie, ale najsłynniejsze pierniki pochodzą z Torunia. Znane przysłowie z XVII wieku do największych atutów ówczesnej Polski zalicza:"gdańską gorzałkę, toruński piernik, krakowską pannę i warszawski trzewik".
W naszym regionie do łask powracają szczecińskie pierniki, między innymi dzięki Grażynie Zarembie-Szubie, autorce „Pomorskiej książki kucharskiej”, która w Dworku Tradycja w Bełcznej k. Łobza od lat organizuje piernikowe warsztaty. Zatem tym razem w "Machinie czasu" - bardzo smaczna rozmowa o toruńskich i szczecińskich piernikach. Niech to jednocześnie będzie przypomnienie dla tych, którzy chcą przygotować tradycyjny piernik na Boże Narodzenie. Pierwszy tydzień grudnia - to ostatni moment, by nastawić ciasto. Upieczemy je tuż przed świętami, przełożymy powidłami, obciążymy i pozostawimy na 3-4 dni do skruszenia.

„Dlaczego lubię fotografować mgłę? Mogę wtedy realizować moją ulubioną fotograficzną zasadę, że im mniej na zdjęciu, tym jest ono lepsze.” Tak napisała o jednym ze swoich zamglonych, magicznych zdjęć Anna Niemiec. Znamy jej pełne harmonii fotografie szczecińskiej filharmonii, zdjęcia wydobywające ukryte piękno galerii handlowych i ciszę zaklętą w betonie. Koronkowa strzelistość szczecińskich dźwigozaurów konkuruje z dającą wrażenie stabilności i ciepła, otulającą potęgą platanów na Jasnych Błoniach. Choć Szczecin jest niemal na każdej jej fotografii, Anna Niemiec nie dokumentuje miasta, lecz zatrzymuje w obiektywie chwilę. Na mignięcie oka. I migawki.
Niedawno cztery jej zdjęcia zostały wyróżnione na 5. Międzynarodowym Biennale Fotografii Definicja Przestrzeni 2022.
Swoje prace prezentuje na stronie Lubię Szczecin - fotografia Anna Niemiec. Dziś w "Machinie czasu" - Anna Niemiec.

Od kilku lat to było jej marzeniem: dożyć jeszcze jednej wiosny. Odeszła jesienią, ale w tym ciepłym, złoto-polskim jej wydaniu. Zresztą jesień także była dla niej ważną porą roku, ponieważ właśnie wówczas jako dziecko wybierała się z tatą do lasu, by słuchać... jak rosną grzyby.
Kim była Krystyna Ostrowska? To ważne, ale jeszcze ważniejsze - jaka była. Nikt tak się nie cieszył, że po zimie wracają ptaki wędrowne, a potem że na polach zakwitły rzepaki. Nikt nie robił tak wspaniałych naleśników, a przed świętami - grochu z kapustą. Nikt nie dzwonił do radia z tak otulającymi słowami. Nikt nie miał tak ciepłego głosu i takiego uśmiechu. Pani Krysia, nasza wierna Słuchaczka.
Wspólnie z Anną Neugebauer - poetką, animatorką kultury, gospodynią Saloniku u Anny - zapraszamy na "Machinę czasu".

„Tak mnie korciło – wspominał jakieś 10 lat temu Przemysław Fabjański, dyrektor chorzowskiego liceum imienia Słowackiego - że w końcu sam postanowiłem sprawdzić, czy szczegółowe opisy Szklarskiego (...) zgadzają się z rzeczywistością. Śladem Tomka na tropach Yeti stanąłem w połowie lat 90. przed tybetańskim klasztorem w Ladakhu i po prostu wbiło mnie w śnieg. Nawet niski dźwięk mantry mnichów był jak żywcem wyjęty z kart powieści, którą niosłem w plecaku! To niesamowite, skąd ten człowiek czerpał tak detaliczną wiedzę w środku PRL-u, w epoce bez telewizji, z cenzurą listów z Zachodu, gdy w jedynej katowickiej księgarni, z wydawnictwami z zagranicy 99,9 proc. stanowiła na półkach radziecka propaganda". To tym bardziej niezwykłe, że Alfred Szklarski - pisarz, który zaszczepił marzenie o podróżach i odkrywaniu dalekich, często niedostępnych rejonów świata w kilku pokoleniach młodych Polaków - nigdy nie był w opisywanych przez siebie miejscach. Jego "Tomki" czyli książki o przygodach Tomka Wilmowskiego zapewniły mu sukces, którego w Polsce nie udało się później długo powtórzyć żadnemu twórcy literatury dla młodzieży. Kim był autor "Tomka w krainie kangurów", "Przygód Tomka na Czarnym Lądzie", "Tomka na tropach Yeti", "Tomka u źródeł Amazonki", "Tomka na wojennej ścieżce" i innych części cyklu? Jakie skrywał tajemnice?

Gościem "Machiny czasu" będzie Jarosław Molenda, autor książki "Alfred Szklarski - sprzedawca marzeń", pierwszej biografii twórcy przygód Tomka Wilmowskiego, wydanej przez IPN.

Pogdno, Łękno, Park Kasprowicza, Jasne Błonia, Syrenie Stawy - m.in te wszystkie miejsca Szczecin zawdzięcza rodzinie Quistorpów.
Za kilka tygodni minie 200 lat od dnia kiedy na świat przyszedł inicjator powstania tych miejsc - Johannes Quistorp. Był przedsiębiorcą i filantropem. Założył m.in. fabrykę cementu portlandzkiego w Lubinie oraz cegielnię parową na Stołczynie. Był także założycielem spółki budowlanej i inicjatorem powstania nowych dzielnic Szczecina. Majątek, który zdobył przekazywał na cele charytatywne, także na rozwój Szczecina.
Był m.in. fundatorem Zakładu opiekuńczego „Bethanien” dla osób w podeszłym wieku. Otwarcie kompleksu, przy obecnej ulicy Wawrzyniaka, nastąpiło w listopadzie 1869 roku. Johannes zmarł 9 maja 1899 roku. Członkowie rodu Quistorpów zostali pochowani na cmentarzu utworzonym na tego tego zakładu.
Już wkrótce ma tam powstać lapidarium upamiętniające tego szczecińskiego przedsiębiorcę i filantropa.
O życiu Johannesa Ouistorpa i jego rodziny będzie opowiadała wystawa, która już wkrótce zostanie otwarta w Książnicy Pomorskiej. Bedzie na niej można zobaczyć różne pamiątki, zdjęcia i dokumenty. Otwarcie 7 listopada.
"Wkręceni w Quistorpów", dziś w Machinie Czasu. Zapraszam kilka minut po godzinie 20, Joanna Skonieczna.