Uroczystym apelem i złożeniem kwiatów w Polskiej Kwaterze Wojennej w Trokach oraz mszą świętą w Starych Trokach, rozpoczęły się trzydniowe obchody 97. rocznicy Bitwy Warszawskiej i Święta Wojska Polskiego na Wileńszczyźnie. Organizatorami uroczystości są Związek Polaków na Litwie, Polskie Studio Teatralne i Dom Kultury Polskiej.

Większa część uroczystości odbędzie się w niedzielę w Starych Trokach - mówi Polskiemu Radiu Lila Kiejzik z Polskiego Studia Teatralnego, które jest jednym z organizatorów obchodów. Po południu (o 14.30 czasu lokalnego) rozpocznie się program artystyczny, na który złoży się występ Orkiestry Dętej Ochotniczej Straży Pożarnej w Dylągówce i Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie. Organizatorzy zapraszają też na piknik, gdzie będzie można spróbować kuchni wojskowej.

W poniedziałek zostanie uczczona pamięć poległych Polaków przy Grobie Nieznanego Żołnierza w podwileńskich Miednikach, a we wtorek oddany hołd przy Mauzoleum Józefa Piłsudskiego na cmentarzu na Rossie oraz w Alei Pamięci Narodowej w Zułowie, gdzie urodził się marszałek. Uroczystości zakończą się wieczorem w Domu Kultury Polskiej w Wilnie koncertem galowym, wystąpi między innymi Zespół Pieśni i Tańca "Suwalszczyzna" oraz aktorzy Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie.

Organizatorami uroczystości są Związek Polaków na Litwie, Polskie Studio Teatralne i Dom Kultury Polskiej.

Wojska polskie dowodzone przez Józefa Piłsudskiego pokonały Armię Czerwoną pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego. Choć żołnierze walczący z bolszewikami już nie żyją, to pozostały ich wspomnienia, które jednoznacznie wskazują na świadomość znaczenia Bitwy Warszawskiej i wojny z bolszewikami.

- Batalia zadecydowała o losach wojny polsko-bolszewickiej, jak również przyszłości Polski i Europy - podkreśla historyk Grzegorz Rutkowski z Muzeum Historii Polski. Celem bolszewików była ekspansja i wyeksportowanie rewolucji na zachód Europy, czemu miało służyć wpierw podbicie państwa polskiego - wyjaśnia. Jak dodaje, Bitwa Warszawska zadecydowała o wyniku wojny polsko-bolszewickiej, zapewniła naszemu krajowi niepodległość na 20 lat i równocześnie powstrzymała pochód Armii Czerwonej na Europę Zachodnią.

Grzegorz Rutkowski wyjaśnia, że kluczową rolę w zwycięstwie odegrała taktyka Naczelnego Wodza, Józefa Piłsudskiego. Był to manewr oskrzydlający Armię Czerwoną, wyprowadzony znad Wieprza, przy jednoczesnym związaniu głównych sił bolszewickich na przedpolach Warszawy. Pozwolił on na przełamanie pozycji bolszewików i wyjście na tyły jednostek Armii Czerwonej, zmuszając je do odwrotu.

Ogromny wkład w sukces obrony Warszawy miała ludność cywilna stolicy - mówi Grzegorz Rutkowski. Bitwa Warszawska świadczy o wielkim zaangażowaniu narodu polskiego i odpowiedzialności za niedawno odzyskaną niepodległość - wyjaśnia. Do walki zgłosiło się kilkadziesiąt tysięcy ochotników, a do pomocy przy obronie stolicy stanęło niemal całe społeczeństwo.

Grzegorz Rutkowski dodaje, że również polscy kryptolodzy przyczynili się do zwycięstwa. Przypomina, że przechwycone informacje, dzięki złamaniu kodów bolszewickich szyfrów i prowadzeniu nasłuchu radiowego, umożliwiły polskiemu wywiadowi przeanalizowanie planów Armii Czerwonej. Pomimo tego, że państwo polskie dopiero się odradzało, było w stanie wykorzystać nowoczesne technologie i osiągnąć sukces - podkreśla historyk.

19 sierpnia armia Tuchaczewskiego została zmuszona do odwrotu nad Niemen. Do 25 sierpnia jednostki wojska polskiego wyzwoliły wiele miejscowości, między innymi Brześć Litewski, Białystok, Łomżę i Ostrołękę, docierając do granicy z Prusami Wschodnimi i odcinając drogę odwrotu siłom bolszewickim.

W Bitwie Warszawskiej działania wojenne były prowadzone na przestrzeni 450 kilometrów. W walkach zginęło 4,5 tysiąca Polaków, 22 tysiące zostało rannych, a 10 tysięcy uznano za zaginionych. Szkody wyrządzone sowietom nie są znane. Przyjmuje się, że 25 tysięcy poległo lub było ciężko rannych, 60 tysięcy trafiło do polskiej niewoli.

Bitwa Warszawska uznawana jest za 18. najważniejszą bitwę w dziejach świata.