Machina Czasu
Radio SzczecinRadio Szczecin » Machina Czasu
W Archiwum Radia Szczecin. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
W Archiwum Radia Szczecin. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Wiosna w Szczecinie to nie tylko krokusy. To nie tylko przepiękne magnolie. To nie tylko fiołki w Arkońskim Lasku. To nie tylko "gra w zielone".
Wiosna to dobry czas na robienie porządków. Na przykład w radiowym archiwum.


W "Machinie..." wykorzystano fragmenty audycji z odkurzonych taśm w archiwum Radia Szczecin autorstwa: Aliny Głowackiej, Alicji Maciejowskiej, Marzeny Szulc, Leona Jarzębowskiego, Bohdana Czarnockiego, Włodzimierza Kaczmarka, Tadeusza Klimowskiego i Władysława Wojciechowskiego.
Posłuchaj audycji Agaty Rokickiej
Świat Witolda Szolgini
Świat Witolda Szolgini
Był barwną i wielowymiarową postacią. Erudyta, inżynier, architekt, popularyzator nauki i techniki, radiowiec, grafik, współzałożyciel Towarzystw Miłośników Lwowa, poeta. Był ostatnim, który potrafił nie tylko mówić, ale też pisać wiersze w bałaku, czyli gwarze lwowskiej.
Witold Szolginia był Człowiekiem-Encyklopedią. Jego książki o Lwowie dostarczają szerokiej wiedzy o Mieście Zawsze Wiernym. 11 marca mija 101 rocznica jego urodzin. Z tej okazji na Domu pod Żelaznym Lwem zawisła pamiątkowa tablica.
O "Strażniku Miasta i Grobów" - jak go nazywał poeta, Zbigniew Herbert - w „Machinie czasu”. Ta joj!

W "Machinie czasu" wykorzystałam fragmenty audycji z archiwum Radia Lwów, w tym fragmenty rozmowy Anny Gordijewskiej z 2013 roku.
Posłuchaj audycji Agaty Rokickiej
Rocznica powstania Armii Krajowej. Fot. Łukasz Szełemej [Radio Szczecin/Archiwum]
Rocznica powstania Armii Krajowej. Fot. Łukasz Szełemej [Radio Szczecin/Archiwum]
82 lata temu, 14 lutego 1942 roku, na rozkaz Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego, Związek Walki Zbrojnej przekształcił się w Armię Krajową. Jej dowódcą został gen. Stefan Rowecki "Grot". W czasie II wojny światowej była to jedyna w Europie podziemna armia, największa i najlepiej zorganizowana. W momencie maksymalnej zdolności bojowej liczyła niemal 400 tysięcy żołnierzy.

Nie tylko wojenne, ale i powojenne losy żołnierzy AK były fascynujące, choć często dramatyczne. Byli prześladowani przez władze komunistyczne, zwłaszcza w okresie stalinizmu, wielu z nich skazano na karę śmierci lub wieloletniego więzienia. Niektórzy długo ukrywali swoją przeszłość. Dopiero wiele lat po wojnie zaczęli się zrzeszać.

O tym w „Machinie czasu”, której gośćmi są: Janina Ostrowska-Kin, ps. "Janeczka”, sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim, która po wojnie zamieszkała w Szczecinie i płk. Stanisława Kociełowicz, ps. "Iskierka”, która jako harcerka brała udział w operacji Ostra Brama w Wilnie, była prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Okręg Szczecin oraz Jolanta Szyłkowska i Bartosz Sitarz, autorzy książki "Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Szczecin. Ludzie i działalność (1981) 1989-2023".

W "Machinie..." wykorzystano fragmenty wspomnień Janiny Wasiłojć-Smoleńskiej, ps. "Jachna", żołnierza pierwszego oddziału partyzanckiego na Wileńszczyźnie, dowodzonego przez Antoniego Burzyńskiego ps. "Kmicic", a potem 5. Brygady Wileńskiej AK, dowodzonej przez mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. "Łupaszka" z archiwum Radia Szczecin.
Posłuchaj audycji Agaty Rokickiej
Kolejka do sklepu (papierniczego, prawdopodobnie po papier toaletowy) w czasach PRL [wikipedia.org, domena publiczna]
Kolejka do sklepu (papierniczego, prawdopodobnie po papier toaletowy) w czasach PRL [wikipedia.org, domena publiczna]
Co Agnieszka Osiecka wygrała w konkursie na pierwsze polskie hasło reklamujące Coca-Colę? Czym zajmował się radiowy "Kabarecik reklamowy" Jerzego Dobrowolskiego? O co chodziło z mlekiem pod drzwiami? Dlaczego w sklepie elektronicznym sprzedawano... arbuzy? Co wspólnego miały dżemy z przebojem grupy The Beatles?
Na te i inne pytania odpowie Wojciech Przylipiak - dziennikarz, kolekcjoner, bloger, autor książek: "Czas wolny w PRL", "Sex, disco i kasety video. Polska lat 90." i "Zakupy w PRL".
To druga część opowieści o handlu w czasach słusznie minionych.
Posłuchaj 2 części audycji Agaty Rokickiej
Kolejka pod sklepem Społem. Fot. Kolejka przed sklepem PSS "Społem". Fot. Ryszard Czerniewski [wmbc.olsztyn.pl, domenta publiczna]
Kolejka pod sklepem Społem. Fot. Kolejka przed sklepem PSS "Społem". Fot. Ryszard Czerniewski [wmbc.olsztyn.pl, domenta publiczna]
Zapraszam do świata zapomnianych słów. Bo kto dziś pamięta, co oznaczały pedety, cedety, GS-y? To też świat permanentnych „przejściowych kłopotów na rynku”, reglamentacji towarów, kupowania wszystkiego, co "rzucili" i komitetów kolejkowych. Jak można było w zimie stać kilka dni w kolejce po meblościankę? Ile papieru toaletowego przypadało na jednego obywatela rocznie? Jaki ciuch kosztował tyle, co połowa Syrenki i czym pachniało w sklepach Pewexu czy Baltony?
Zapraszamy na zakupy w PRL czyli... do kolejki, po wszystko.

Gościem "Machiny czasu" jest Wojciech Przylipiak - dziennikarz, reporter, kolekcjoner skarbów sprzed lat, bloger (bufetprl.com), autor książek: "Czas wolny w PRL", "Sex, disco i kasety video. Polska lat 90." i "Zakupy w PRL". W "Machinie..." wykorzystano fragmenty audycji Ryszarda Mysiaka, Kazimierza Tomczyka, Władysława Wojciechowskiego i Zbigniewa Plesnera z archiwum Radia Szczecin.
Na drugą część opowieści zapraszam w niedzielę, 25 lutego.
Posłuchaj 1 części "Machiny czasu" o życiu w kolejce po wszystko. Druga - za tydzień, w niedzielę, 25 lutego, po 20
"Sekrety polskiej floty" Romana Czejarka. Wydawnictwo Księży Młyn. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
"Sekrety polskiej floty" Romana Czejarka. Wydawnictwo Księży Młyn. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
W 1918 roku polska flota musiała powstać od zera. Bez tradycji, bez zaplecza, z nieliczną kadrą, która zresztą posługiwała się dotąd trzema różnymi językami. Mimo tych trudności mamy być z czego dumni. Ta historia kryje też wiele tajemnic.

Dlaczego tajny projekt budowy polskiego miniaturowego okrętu podwodnego udoskonalił… fryzjer? Czy w Polsce były żywe torpedy? Jak przemytnicy wynaleźli "polską whisky"? Czym były "ptaszki" i jaki miały związek z morzem? Dlaczego w czasie II wojny światowej ORP Jastrząb zniszczyli nasi sojusznicy? Czy można było uratować pasażerów promu "Jan Heweliusz"? Dlaczego kapitan dowodzący legendarnym transatlantykiem "Batory" uciekł na Zachód? Na te i wiele innych pytań w swojej książce "Sekrety polskiej floty" odpowiada Roman Czejarek, dziennikarz, autor wielu publikacji o historii Szczecina (i nie tylko). Zapraszam do słuchania morskich opowieści w "Machinie czasu". Cała naprzód!

W "Machinie czasu" wykorzystano fragmenty audycji z archiwum Radia Szczecin autorstwa Ryszarda Bogunowicza, Marka Koszura i Zbigniewa Plesnera.
Posłuchaj audycji Agaty Rokickiej
Fot. pixabay.com
Fot. pixabay.com
Piosenki przenoszą człowieka w czasie bardziej niż cokolwiek innego. To naprawdę niesamowite, ile można sobie przypomnieć, dzięki kilku dźwiękom. Muzyczne machiny czasu zabierają nas w podróż do miejsc i momentów ważnych dla nas.
„Strasznie lubię Cię piosenko”, bo „jesteś dobra na wszystko”.
Spotkanie z Markiem Grechutą, Jeremim Przyborą, Wojciechem Młynarskim, Jonaszem Koftą i ich nieco zapomniane szlagiery z innej ery - w "Machinie czasu".
Posłuchaj audycji Agaty Rokickiej
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Karol Kubień z kolegami, z którymi organizował plebiscyt na Śląsku Cieszyńskim. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Karol Kubień z kolegami, z którymi organizował plebiscyt na Śląsku Cieszyńskim. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Dwie czarno-białe fotografie. Dwa portrety pięknych dziewcząt. Na odwrocie – dwie dedykacje. Obie dla tego samego chłopca - Zbigniewa. Jedna, w języku polskim podpisana jest przez „rodowitą szczeciniankę ze Lwowa”. Drugą, napisaną po niemiecku dla „mein guter Kamerad Zbysiowi” sygnuje Anneliese. I choć jest 1946 rok, w tych dwóch zdjęciach spotkały się dwa światy: polskiego Szczecina, który tu nastał i niemieckiego Stettina, który odchodzi.
Kim był Zbyszek? I jaką zawartość kryje walizka, która trafiła do rąk szczecińskiego antykwariusza, dr. Wojciecha Lizaka? Jakie znaczenia ma to rodzinne archiwum dla historii naszego miasta? Zapraszam do „Machiny czasu”.
Posłuchaj audycji Agaty Rokickiej
Fot. pixabay.com
Fot. pixabay.com
Ktoś kiedyś powiedział, że babcia to ktoś, kto ma srebrne włosy i złote serce. Ta definicja nieco się zdezaktualizowała, bo w obecnych czasach sporo dojrzałych kobiet farbuje włosy. Jednak drugi warunek pozostaje niezmienny. Babcie są od kochania, tulenia i - bądźmy szczerzy - od rozpieszczania wnuków. W końcu mogą to robić bezkarnie.
W dniu ich święta zaglądamy do radiowego archiwum, by przyjrzeć się babcinym portretom sprzed lat. Zatem jak wygląda babcia z taśmy?
Posłuchaj audycji Agaty Rokickiej
Powstaniec Warszawski, ppłk. Zbigniew Piasecki, ps. "Czekolada". Fot. Łukasz Szełemej [Radio Szczecin]
Powstaniec Warszawski, ppłk. Zbigniew Piasecki, ps. "Czekolada". Fot. Łukasz Szełemej [Radio Szczecin]
Wyklęci przeżyli najwięcej - dodaje Zbigniew Piasecki ps. "Czekolada", członek Armii Krajowej i Powstaniec Warszawski. Fot. Dawid Siwek [Radio Szczecin]
Wyklęci przeżyli najwięcej - dodaje Zbigniew Piasecki ps. "Czekolada", członek Armii Krajowej i Powstaniec Warszawski. Fot. Dawid Siwek [Radio Szczecin]
Ppłk. Zbigniew Piasecki ps. Czekolada. Fot. Maciej Papke [Radio Szczecin]
Ppłk. Zbigniew Piasecki ps. Czekolada. Fot. Maciej Papke [Radio Szczecin]
Urodziny Zbigniewa Piaseckiego ps. "Czekolada". Fot. Robert Stachnik [Radio Szczecin]
Urodziny Zbigniewa Piaseckiego ps. "Czekolada". Fot. Robert Stachnik [Radio Szczecin]
Urodziny Zbigniewa Piaseckiego ps. "Czekolada" Fot. Robert Stachnik [Radio Szczecin]
Urodziny Zbigniewa Piaseckiego ps. "Czekolada" Fot. Robert Stachnik [Radio Szczecin]
Zbigniew Piasecki ps. "Czekolada". Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Zbigniew Piasecki ps. "Czekolada". Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Zbigniew Piasecki ps. "Czekolada" w towarzystwie członków Stowarzyszenia "Katyń": Jolanty Turlińskiej-Kępys, Teresy Jasiunas i Józefa Łapczyńskiego. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Zbigniew Piasecki ps. "Czekolada" w towarzystwie członków Stowarzyszenia "Katyń": Jolanty Turlińskiej-Kępys, Teresy Jasiunas i Józefa Łapczyńskiego. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Choć jego losy mogłyby stanowić podstawę scenariusza trzymającego w napięciu, pełnego nieoczekiwanych zwrotów akcji filmu, on sam był człowiekiem niezwykle skromnym. Nie czuł się bohaterem, choć niewątpliwie nim był. Kiedy w maju ubiegłego roku w mieszkaniu Zbigniewa Piaseckiego odbyła się skromna uroczystość przekazania decyzji Ministra Obrony Narodowej o mianowaniu pana Piaseckiego na stopień podpułkownika, podczas odczytania dokumentu ten schorowany, bardzo wówczas słaby mężczyzna stanął na baczność. Ta scena zapadła wszystkim w pamięć, bo też wiele mówi o tym człowieku.

8 stycznia w Szczecinie zmarł podpułkownik Zbigniew Piasecki pseudonim "Czekolada" - harcerz "Szarych Szeregów", żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Kwaterze Kombatanckiej.
Tego niezwykłego i pięknego człowieka wspominają: Jolanta Szyłkowska - prezes zarządu Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Szczecin; dr Przemysław Benken ze szczecińskiego oddziału IPN, autor książki "Wojenna odyseja Zbigniewa Piaseckiego ps. Czekolada"; Tomasz Sawicki - prezes szczecińskiego stowarzyszenia „Paczka dla Bohatera”; Rafał Raniowski - wiceprezes Stowarzyszenia Katyń.
Posłuchaj audycji Agaty Rokickiej
1234567