Zmiany dałyby instytucjom europejskim możliwość wstrzymania wypłat pieniędzy unijnych, bądź blokowania całych programów, jeśli w danym państwie łamane byłyby rządy prawa.

Autorzy projektu przekonują, że tam gdzie nie ma praworządności może też nie być wiarygodnego nadzoru nad wydatkowaniem pieniędzy unijnych. Europoseł Platformy Obywatelskiej Jan Olbrycht popiera większość proponowanych zmian. Przekonuje jednak, że narzędzie to nie powinno być ukierunkowane w żaden konkretny kraj.

- Nie może być niczego, co by wskazywało, że jest przygotowywane pod określone państwo. To od razu podważy wiarygodność tego instrumentu - ocenił Olbrycht.

Zgodnie z projektem inicjatywa należałby do Komisji Europejskiej. Kierowałaby ona wniosek do Rady i Parlamentu. Gdyby żadna z tych instytucji nie wyraziła sprzeciwu Komisja mogłaby wstrzymać wypłatę pieniędzy.

Według Zbigniewa Kuźmiuka z Prawa i Sprawiedliwości narzędzie to może być wykorzystywane politycznie.

- Pozostawianie decyzji w gestii Komisji, niewarunkowanie jakimiś mierzalnymi kryteriami - moim zdaniem byłoby to skrajną nieodpowiedzialnością - stwierdził Kuźmiuk.

Rządy, którym wstrzymano wypłaty miałyby obowiązek wypłacania z własnego budżetu równowartość unijnego dofinansowania tzw. końcowym odbiorcom. Rolnikom, naukowcom czy małym przedsiębiorcom ma więc nie grozić utrata pieniędzy.