Żandarmeria pełni w armii rolę policji. Do jej najważniejszych zadań należy zapewnienie przestrzegania dyscypliny wojskowej, ochranianie porządku publicznego na terenach i obiektach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych, a także życia i zdrowia ludzi oraz mienia wojskowego przed zamachami naruszającymi te dobra.

Żołnierze Żandarmerii Wojskowej mogą brać udział w zwalczaniu klęsk żywiołowych i nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, a także uczestniczyć w akcjach poszukiwawczych, ratowniczych i humanitarnych.

Żołnierze jednostki pełnią także służbę poza granicami kraju, uczestnicząc w misjach pokojowych i stabilizacyjnych. Początkowo było to pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, później NATO i Unii Europejskiej. Byli w Afganistanie, Kosowie, Bośni i Hercegowinie oraz Republice Środkowoafrykańskiej.

Znak Żandarmerii Wojskowej przedstawia nałożone na siebie litery "ŻW", umieszczone wewnątrz koła otoczonego wieńcem laurowym. Kropka nad literą "Ż" ma kształt znicza z płomieniem. Policja wojskowa nosi szkarłatne berety.

Żandarmeria wojskowa regularnie funkcjonowała od 1914 roku do końca drugiej wojny światowej. W 1946 roku rząd brytyjski przejął na siebie przeprowadzenie demobilizacji Polskich Sił Zbrojnych, tworząc Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia. Utrzymano w nim formacje żandarmerii, które miały pomóc w zapewnieniu porządku i dyscypliny wśród demobilizowanych żołnierzy. Był to tym samym koniec żandarmerii wojskowej II Rzeczypospolitej.

W okresie PRL istniała Wojskowa Służba Wewnętrzna, czyli WSW. Łączyła ona funkcje kontrwywiadu wojskowego, utrzymania bezpieczeństwa sił zbrojnych oraz zapewnienia dyscypliny wojskowej i ścigania przestępstw. Utworzona w 1957 roku w miejsce zlikwidowanego Głównego Zarządu Informacji MON, podlegała ministerstwu obrony.

Jej zadaniem było między innymi zwalczanie działalności szpiegowskiej skierowanej przeciwko wojsku PRL i sojuszniczym siłom zbrojnym oraz dywersji politycznej, terroru, sabotażu, czy zapobieganie tworzeniu nielegalnych związków w wojsku. Została zlikwidowana na początku lat 90. XX wieku.

Żandarmeria Wojskowa, która przejęła część zadań dawnej WSW, została reaktywowana w 1990 roku. Jej święto po raz pierwszy było obchodzone w czerwcu 1994 roku.