Machina Czasu
Radio SzczecinRadio Szczecin » Machina Czasu
  • 1789 - Bunt na "Bounty" Żaglowiec "Bounty"płynął na południe w poszukiwaniu źródeł zaopatrzenia dla rozrastającego się Imperium Brytyjskiego. Rejs trwał dłużej niż planowano, dowódca okrętu nie znosił sprzeciwu więc wybuchł bunt. 28 kwietnia 1789 roku oficer Christian Fletcher przejął władzę nad okrętem. Kapitan i kilkunastu wiernych mu ludzi zostali porzuceni na oceanie w 7-metrowej szalupie, na pewną zdawałoby się śmierć. Po trzech miesiącach żeglugi, przebyli prawie 4 tysięce mil i dotarli na Timor. A rebelianci uprowadzili żaglowiec na zapomnianą wyspę Pitcairn i tam osiedli się. Okręt spalili, aby zatrzeć ślady. Po 19 latach poznano dalsze losy buntowników, ale wtedy na wyspie żyli ich potomkowie i tylko jeden z uczestników buntu. To wydarzenie było podstawą do nakręcenia kilku filmów.
  • 1904 - Urodził się Jan Sztaudynger, poeta i satyryk.
  • 1914 - Zgłoszono patent na urządzenie do klimatyzacji pomieszczeń. Autorem patentu był Willis H. Carrier.
  • 1947 - Początek akcji „Wisła” w Bieszczadach, polegającej na wysiedlaniu Ukraińców z południowo-wschodnich obszarów Polski i likwidowaniu oddziałów UPA. Do lipca rozbito większość tych oddziałów i wysiedlono ponad 140 tys. osób – Ukraińców i Łemków, bez względu na stopień lojalności wobec państwa polskiego. Przesiedleńców rozmieszczono na obszarze tzw. ziem odzyskanych, prawdopodobnie z pogwałceniem praw człowieka.
  • 1947 - Norweski podróżnik Thor Heyerdahl wraz z pięcioma towarzyszami wyruszył w podróż przez Pacyfik na tratwie "Kon-tiki" z drzewa balsa, aby udowodnić, że peruwiańscy Indianie mogli dotrzeć do Polinezji.
  • 1968 - Na Broadwayu odbyła się premiera musicalu "Hair". Potem na tej podstawie nakręcono film.




  • 966 - Chrzest Polski
  • 1759 - Zmarł Georg F. Händel, kompozytor niemiecki. Był jednym z najwybitniejszych kompozytorów epoki baroku. Znany jest przede wszystkim jako twórca monumentalnego oratorium "Mesjasz" ze słynnym "Alleluja", do dziś wysłuchiwanym w Anglii na stojąco.
  • 1865 - W zamachu zginął Abraham Lincoln, prezydent Stanów Zjednoczonych, wkrótce po tym, jak został wybrany na drugą kadencję. Został zamordowany w teatrze przez aktora, fanatycznego zwolennika pokonanej Konfederacji.
  • 1902 - Marii Skłodowskiej - Curie pracującej wraz z mężem Piotrem Curie udało się wyizolować rad, za co 9 lat później zostali uhonorowani przyznaniem Nagrody Nobla.
  • 1912 - W nocy z 14 na 15 kwietnia 1912 r. świat obiegła wiadomość o zatonięciu Titanica – największego wówczas pasażerskiego transatlantyku, uważanego powszechnie za niezatapialny. Parowiec ten miał długość 259,7 m, szerokość 28,0 m, a zanurzenie 10,54 m. Napęd turbinowy o mocy 31442 koni mechanicznych mógł nadać statkowi prędkość 40 km/h (22 węzły). W wyniku nieuwagi nawigatorów Titanic już w swoim pierwszym rejsie zderzył się z górą lodową i zatonął na północnym Atlantyku wraz z 1503 osobami. Wrak odnaleziono w 1986 r. na głębokości 3800 m. W wyniku dokładnych badań udało się ustalić, że główną przyczyną tragedii był niewłaściwy gatunek stali użytej do budowy statku. Materiał nie wytrzymał kolizji, która w innych okolicznościach była możliwa do przetrwania.





  • 1956 - Pokaz pierwszego profesjonalnego magnetowidu. Był to model VR-1000, opracowany przez Charlesa Ginsburga i Raya Miltona. Cena urządzenia wynosiła 75 tys. dolarów. Najczęściej korzystały z tego sprzętu stacje telewizyjne, które zyskały możliwość taniego nagrywania audycji przed ich emisją na antenie.
  • 1336 - Urodził się Tamerlan (Timur Kulawy), twórca czternastowiecznego imperium mongolskiego, które wyłoniło się z potężnej niegdyś monarchii Czyngis-chana, coraz bardziej jednak nękanej walkami wewnętrznymi. Tamerlan działał bezwzględnie i okrutnie, ale przy tym skutecznie. Opanował Chorezm, Armenię, Azerbejdżan i Gruzję, zdobył Bagdad, a w 1398 r. ruszył na Indie, po czym opanował Delhi i Peszawar. Już cztery lata później stał się panem Turcji i tylko śmierć uniemożliwiła mu planowaną wyprawę na Chiny. Ten nieustanny wojownik kilkakrotnie krwawo tłumił organizowane przeciw niemu bunty i powstania, a jego imię było postrachem całej Azji Mniejszej. Imperium Tamerlana ze stolicą w Samarkandzie rozpadło się jednak wkrótce po jego śmierci.
  • 1795 - W kwietniu 1795 r. Francuskie Zgromadzenie Narodowe ustanowiło wzorzec jednostki długości – metra. Przyjęto, że jeden metr odpowiada dziesięciomilionowej części ćwierci południka Ziemi przechodzącego przez obserwatorium paryskie.
  • 1900 - Urodził się Adolf Dymsza, aktor charakterystyczny




  • 1915 - W Stanach Zjednoczonych uruchomiono pierwszą powszechnie dostępną, międzykontynentalną linię telefoniczną. Za pierwsze trzy minuty rozmowy płacono 20 dolarów 70 centów, a za każdą kolejną minutę 6 dolarów 75 centów.
  • 1947 - Zmarł Henry Ford, słynny producent pojazdów mechanicznych, opanował w swoim czasie niemal cały rynek samochodowy w USA. Pierwszy samochód skonstruował w 1892 r., a dziewięć lat później założył istniejący do dziś w Detroit wielki koncern Ford Motor Company, w którym po raz pierwszy zastosowano taśmową produkcję samochodów tzw. powszechnego użytku, czyli Forda T. W ciągu dziewiętnastu lat wyprodukowano 15 milionów egzemplarzy tego modelu.
  • 1995 - W Warszawie oddano do użytku pierwszy w Polsce odcinek metra
  • 1898 - Sprzedano pierwszy samochód.
  • 1903 - Urodził się Igor Newerly, pisarz. W latach 1915–1923 przebywał w Rosji, a od 1926 r. był sekretarzem i współpracownikiem Janusza Korczaka. W okresie międzywojennym redagował „Mały Przegląd”, a po wojnie, którą przeżył głównie w obozie koncentracyjnym, poświęcił się twórczości literackiej. Niektóre z jego utworów były wykorzystywane w oficjalnej propagandzie PRL, m.in. "Chłopiec z Salskich Stepów" i "Pamiątka z Celulozy" Ostatnie utwory Newerly’ego to refleksyjna opowieść "Zostało z uczty bogów" i książka "Wzgórze Błękitnego Snu".
  • 1905 - Zmarł Jules Verne, pisarz francuski, pionier literatury science fiction. Jego twórczość jest o tyle niezwykła, że zawiera wiele pomysłów wprowadzonych później w życie. Przewidział m.in. wyprawy na Księżyc, a w powieści "20 000 mil podmorskiej żeglugi" przedstawił możliwości, jakie dawałoby skonstruowanie łodzi podwodnej. Wielką popularnością cieszyły się także inne jego powieści, m.in. "Dzieci kapitana Granta", "W 80 dni dookoła świata" i "Tajemnicza wyspa".
  • 1945 - Ukazał się pierwszy numer "Tygodnika Powszechnego". Pisali tam m.in. ks. Józef Tischner, Stefan Kisielewski, Stanisław Stomma i Hanna Malewska. Długoletnim redaktorem naczelnym "Tygodnika..." był Jerzy Turowicz.
  • 1985 - Zmarł Marc Chagall, malarz francuski

  • 180 - Zmarł cesarz Marek Aureliusz. Miał opinię sprawiedliwego władcy. Czasy jego panowania były bardzo niespokojne, wypełniały je wojny i powstania. Był to swoisty paradoks historii, ponieważ Aureliusz był filozofem stoickim, czemu dał wyraz m.in. w napisanych przez siebie "Rozmyślaniach".
  • 1713 – W Liptowskim Mikulaszu został stracony słowacki zbójnik Juraj Jánošík.




  • 1826 - Zmarł Józef Maksymilian Ossoliński. Był badaczem literatury i pisarzem. W 1817 r. zgromadzone przez siebie zbiory książek, grafiki, obrazów i numizmatów ofiarował narodowi, tworząc tzw. Zakład Narodowy im. Ossolińskich z siedzibą we Lwowie. Obecnie siedziba Ossolineum znajduje się we Wrocławiu.
  • 1834 - Urodził się Gottlieb Daimler, niemiecki konstruktor i przemysłowiec, zbudował w 1883 r. przy współpracy Wilhelma Maybacha lekki, szybkobieżny benzynowy silnik spalinowy. W 1885 r. skonstruował, niezależnie od Carla Friedricha Benza, samochód i motocykl z takim silnikiem.
  • 1845 - Anglik Stephen Perry zgłosił patent na ... gumkę recepturkę.
  • 1861 - Zmarł Taras Szewczenko, malarz i poeta ukraiński.
  • 1876 - Alexander Graham Bell przeprowadził pierwszą rozmowę telefoniczną.
  • 1940 - Zmarł Michaił Bułhakow, pisarz rosyjski. Z zawodu był lekarzem, ale koncentrował się na działalności literackiej, w której podejmował problematykę moralną i społeczną. Bułhakow zdobył rozgłos dzięki powieści "Biała gwardia". Największą sławę przyniosła mu jednak powieść "Mistrz i Małgorzata."
  • 1946 - urodziła się Liza Minnelli, amerykańska aktorka, cóka Judi Garland i Vincente Minnelli. Zagrała w słynnych musicalach "Kabaret" - nagrodzona Oscarem, "New York, New York".



  • 1955 - przyszedł na świat Juliusz Machulski, reżyser, producent filmowy; twórca komedii m.in. "Vabank", "Seksmisja", "Deja vu", "Kingsajz", "V.I.P.", "Killer", "Killerów dwóch", "Pieniądze to nie wszystko".
  • 1981 - Doszło do pierwszego spotkania gen. Wojciecha Jaruzelskiego i Lecha Wałęsy.
  • 1831 - Urodził się George M. Pullman, kostruktor wagonów kolejowych. To on wprowadził wagony sypialne, tzw. wagony pulmanowskie, charakteryzujące się wąskimi korytarzami, w których znajdują się wejścia do przedziałów. Pullman projektował również wagony restauracyjne, salonki oraz przejścia między wagonami osłonięte tzw. harmonią.
  • 1847 - Urodził się Aleksander Graham Bell, wynalazca telefonu. Pracował też nad skonstruowaniem przyrządu do wykrywania kawałków metalu w ranach ciała oraz nad tzw. sondą telefoniczną do celów chirurgicznych. Badał też możliwości leczenia poprzez mowę. W 1877 r. założył Telephone Company, a w 1897 r. skonstruował gramofon, konkurencyjny dla fonografu Thomasa Edisona.
  • 1875 - W Montrealu odbył się pierwszy mecz hokeja na lodzie.
  • 1979 - Premiera 1. odcinka serialu Życie na gorąco.
  • 1917 - W Rosji wybuchła rewolucja lutowa.
  • 1955 - Elvis Presley po raz pierwszy wystąpił w telewizji, w programie muzycznym Louisiana Hayride.




  • 1959 - W ZSRR rozpoczęto niszczenie 21 857 teczek personalnych ofiar zbrodni katyńskiej. 1972 - NASA wystrzeliła sondę Pioneer 10. Na jej pokładzie umieszczono przekaz ludzkości do kosmicznych istot pozaziemskich, tzw. Płytkę Pioneera.
  • 2012 - Wydarzyła się katastrofa kolejowa pod Szczekocinami w której zginęło 16, a rannych zostało ok. 60 osób.
  • 1931 - SS Niemen jako pierwszy polski statek handlowy przepłynął równik.
  • 1938 - Do sprzedaży trafiły pierwsze szczoteczki do zębów z nylonowym włosiem.
  • 1953 - W więzieniu mokotowskim został powieszony po sfingowanym procesie gen. August Emil Fieldorf pseudonim "Nil".
  • 1975 - Ukazał się album Physical Graffiti grupy Led Zeppelin.



  • 1981 -W Londynie ogłoszono zaręczyny księcia Karola i Diany Spencer.
  • 2011 - Wahadłowiec Discovery wyruszył w swą ostatnią misję STS-133.


  • 1600 - Na stosie spłonął Giordano Bruno. Syn żołnierza, początkowo był zakonnikiem, dominikaninem. W 1575 roku został doktorem teologii, ale wkrótce zaczął krytykować scholastykę i dogmaty kościoła. Był zwolennikiem panteizmu (utożsamiał Boga z przyrodą), popierał heliocentryczną teorię Kopernika i rozszerzył ją o twierdzenie, że wszechświat jest nieskończony. Schwytany w Wenecji i uwięziony przez inkwizycję, odmówił wyrzeczenia się swych poglądów i zginął spalony na stosie w 1600 roku, na rzymskim placu Campo dei Fiori.
  • 1753 - W brytyjskim czasopiśmie Scots Magazine Charles Morrison przedstawił pierwszy projekt telegrafu elektrycznego.
  • 1867 - Pierwszy statek przepłynął przez Kanał Sueski.
  • 1941 - Maksymilian Maria Kolbe został aresztowany przez Gestapo.
  • 1980 - Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki dokonali pierwszego zimowego wejścia na Mount Everest.
  • 1981 - Zarejestrowano Niezależne Zrzeszenie Studentów (NZS).
  • 1990 - NRD ogłosiła, że rozbierze 180-metrową część muru berlińskiego koło Bramy Brandenburskiej.
  • 1994 - Premiera filmu Jańcio Wodnik w reżyserii Jana Jakuba Kolskiego.


  • 1890 - Urodził się Borys Pasternak - rosyjski poeta, prozaik i tłumacz. Jego najsłynniejsza powieść, "Doktor Żywago" opowiada o przed- i porewolucyjnych losach inteligencji rosyjskiej. W cztery lata później, w 1958 roku, otrzymał za nią literacką Nagrodę Nobla, władze komunistyczne jednak uznały utwór za antyradziecki i zmusiły autora do odmowy jej przyjęcia. Na motywach tej powieści został nakręcony znany, nagrodzony Oscarami film Davida Leana pod tym samym tytułem.



  • 1920 - Generał Józef Haller dokonał symbolicznych zaślubin Polski z Morzem Bałtyckim. Tym samym potwierdzono wykonanie jednego z punktów postanowień Traktatu wersalskiego przyznającego Polsce 140-kilometrowy odcinek wybrzeża.
  • 1939 - Wszedł do służby okręt podwodny ORP Orzeł. 1945 - Transportowiec niemiecki MS Steuben, ewakuujący niemiecką ludność cywilną i rannych żołnierzy z terenu Prus Wschodnich do Świnoujścia, został zatopiony na Morzu Bałtyckim przez radziecki okręt podwodny S-13; zginęło 3600 osób, uratowano 300.
  • 1968 - Odbył się premierowy spektakl kabaretu Pod Egidą.
  • 1996 - Komputer pokonał szachowego mistrza świata Zaprogramowany na grę w szachy komputer Deep Blue firmy IBM pokonał w pojedynku szachowym mistrza świata Garry Kasparowa.
45678910