Taką możliwość dawał podpisany 23 sierpnia 1939 roku sowiecko-niemiecki pakt o nieagresji. Zawierał on tajny protokół ustalający podział stref wpływów po zajęciu Polski. Podpisali go szef MSZ III Rzeszy Joachim von Ribbentrop i komisarz spraw zagranicznych ZSRS Wiaczesław Mołotow.

Mołotow chwalił Stalina:

- Podpisanie sowiecko-niemieckiego układu o nieagresji świadczy o tym, że historyczne myślenie towarzysza Stalina okazało się prorocze.

To była zgoda na czwarty rozbiór Polski. Armia Czerwona oswobodziła bratnich Białorusinów i Ukraińców. Rozkaz naczelnego wodza marszałka Rydza-Śmigłego nie zostawiał złudzeń - oddajemy wschód:

- Sowiety wkroczyły. Nakazuję ogólne wycofanie na Rumunię i Węgry najkrótszymi drogami. Z bolszewikami nie walczyć.

Wspomina Andrzej Siemion.

- Sowieci, mówili na nich śmierdziuchy, masa mongołów jak i skośnookich.

Zaczęły się deportacje, wywózki i egzekucje, pamięć o nich trwa do dziś.

Armia Czerwona zajęła prawie połowę terytorium przedwojennej II Rzeczypospolitej. Mieszkało tam około 13 milionów ludzi, z czego ponad pięć milionów było Polakami.

Do 1941 roku wywieziono w głąb ZSRS blisko dwa miliony obywateli polskich, dodatkowo około pół miliona zginęło w masowych egzekucjach i łagrach.