Radio SzczecinRadio Szczecin » Region
reklama
Zobacz
Autopromocja
Zobacz
Reklama
Zobacz

Rocznica podpisania Porozumień Sierpniowych w Szczecinie. Fot. Konrad Nowak [Radio Szczecin/Archiwum]
Rocznica podpisania Porozumień Sierpniowych w Szczecinie. Fot. Konrad Nowak [Radio Szczecin/Archiwum]
38 lat temu, 30 sierpnia 1980 roku, komunistyczne władze reprezentowane przez wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego podpisały porozumienie ze strajkującymi w Stoczni Szczecińskiej, na czele których stał Marian Jurczyk.
Było to jedno z porozumień, kończących falę strajków w sierpniu 1980 roku. Było to jedno z porozumień, kończących falę strajków w sierpniu 1980 roku. Następnego dnia (31 sierpnia) podpisano porozumienie w Gdańsku, 3 września w Jastrzębiu-Zdroju i 11 września w Hucie Katowice.

Na mocy porozumień władze zgodziły się między innymi na rejestrację NSZZ Solidarność, uwolnienie więźniów politycznych, postawienie Pomnika Ofiar Grudnia 1970 roku i przeprowadzenie reform gospodarczych.

Sierpień 1980 był impulsem do przemian systemowych, które w ostateczności doprowadziły do upadku PRL-u i innych dyktatur z bloku wschodniego oraz odzyskania przez nasz kraj suwerenności.

Protesty rozpoczęły się 1 lipca 1980 roku. Stopniowo ogarnęły cały kraj. Decydujące znaczenie miał rozpoczęty 14 sierpnia strajk w Stoczni Gdańskiej, który rozszerzył się na pozostałe stocznie, porty, komunikację miejską i niektóre zakłady przemysłowe.

Strajki w Szczecinie rozpoczęły się 18 sierpnia w Stoczni Remontowej "Parnica", a potem w dwóch wydziałach Stoczni im. Adolfa Warskiego oraz w Stoczni "Gryfia".

Wśród szczecińskich "36 żądań" znalazły się wszystkie niemal postulaty zgłoszone w Gdańsku, a na pierwszym miejscu - prawo do tworzenia wolnych związków zawodowych.

21 sierpnia rozpoczęły się rozmowy komisji rządowej pod przewodnictwem ówczesnego wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego z przedstawicielami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Szczecinie. Po żmudnych negocjacjach, przy udziale ekspertów obu stron, 30 sierpnia zostało podpisane porozumienie.

18 sierpnia 1980 roku Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w Szczecinie sformułował 36 postulatów. Oprócz prawa do tworzenia wolnych związków zawodowych, na liście "36 żądań" znalazły się postulaty ograniczenia cenzury, dostępu Kościoła do radia i telewizji, podwyżki płac, rent, emerytur, poprawy zaopatrzenia rynku w artykuły spożywcze, zwłaszcza w mięso, rozliczenia winnych dramatycznej sytuacji gospodarczo-społecznej. Delegaci domagali się też łączności z Gdańskiem i konsultacji - przy ostatecznym formułowaniu treści postulatów - z tamtejszym komitetem strajkowym w Stoczni im. Lenina.

19 sierpnia w szczecińskim Miejskim Zakładzie Komunikacyjnym ogłoszono strajk okupacyjny. Na trasy nie wyjechały autobusy, stanęły tramwaje. Zastrajkowały też inne zakłady pracy na terenie Szczecina. Fala strajków ogarnęła cały region. Przed historycznym porozumieniem strajkowało ponad 200 zakładów pracy w Szczecinie i województwie.

W czwartek, 21 sierpnia, rozpoczęły się negocjacje wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego z Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym w Szczecinie. Zamknięto stocznię, pracownicy nie mogli opuszczać jej terenu. Z delegacją rządową spotkali się w stoczniowej świetlicy przedstawiciele 60 komitetów strajkowych ze szczecińskich zakładów pracy oraz prezydium MKS: Marian Jurczyk, Kazimierz Fischbein i Marian Juszczuk. Powołano wspólną komisję redakcyjną w celu opracowania tekstu porozumienia. Prace komisji redakcyjnej trwały, z krótkimi przerwami, do godziny 3 w nocy z piątku na sobotę 29-30 sierpnia.

Rano 30 sierpnia w świetlicy stoczniowej zostało podpisane porozumienie. Wydarzenie transmitowało na żywo Polskie Radio w Szczecinie. Dzień później podpisano podobne porozumienie w Gdańsku, 3 września w Jastrzębiu-Zdroju i 11 września w Hucie Katowice.

Porozumienia Sierpniowe między innymi przyznawały wolnym związkom zawodowym prawo do działania oraz szeroki zakres uprawnień. Umożliwiło to powstanie pierwszego wolnego, niezależnego związku zawodowego NSZZ "Solidarność". Władze zobowiązały się do opublikowania w ciągu kilku miesięcy podstawowych założeń reformy gospodarczej, do wniesienia ustawy o ograniczeniu cenzury oraz do rozpatrzenia wniosków zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 76 roku.

Podpisanie porozumień zakończyło blisko dwumiesięczną falę strajków w całej Polsce, spowodowanych niezadowoleniem społeczeństwa z pogarszającej się sytuacji ekonomicznej oraz ze sposobu sprawowania władzy przez rządy komunistyczne. Zawarcie porozumień zapoczątkowało zmiany ustrojowe w naszym kraju i pośrednio w innych europejskich państwach bloku komunistycznego.

Obchody rocznicy w Szczecinie:

Obchody rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych w Szczecinie rozpoczną się o 9 mszą świętą w Bazylice Archikatedralnej pod wezwaniem św. Jakuba w Szczecinie, o 12 zostaną złożone kwiaty pod tablicami pod główną bramą Stoczni Szczecińskiej. W porcie o 10 zostanie otwarta okolicznościowa wystawa.

W niedzielę zostaną odsłonięte tablice upamiętniające Mieczysława Lisowskiego - organizatora strajku w sierpniu 1980 roku w WPKM i Józefa Kowalczyka - działacza Solidarności w porcie.
30 sierpnia 1980 roku Marian Jurczyk jako pierwszy w Polsce podpisywał z rządem Porozumienia Sierpniowe, pełen nadziei mówił do zgromadzonych w stoczni robotników.
Stronę rządową w rozmowach ze strajkującymi w Szczecinie reprezentował wicepremier Kazimierz Barcikowski. Po podpisaniu porozumienia mówił, że osiągnięcie kompromisu przyjął z ogromną ulgą. W telewizyjnym wystąpieniu mówił, że porozumienie to przykład, iż
Dzień po podpisaniu porozumienia w Szczecinie media podawały, że życie w mieście wraca do normy.
Relacja Mariusza Pieśniewskiego (IAR).

Najnowsze Szczecin Region Polska i świat Sport Kultura Biznes

reklama
Zobacz
Autopromocja
Zobacz

radioszczecin.tv

Najnowsze podcasty