Pierwsza z Izb będzie decydować o ważności wyborów oraz rozstrzygać skargi nadzwyczajne na prawomocne wyroki polskich sądów, w tym z ostatnich 20 lat. Skarga nadzwyczajna jest realizacją przedwyborczej obietnicy prezydenta Andrzeja Dudy.

Izba Dyscyplinarna ma prowadzić postępowania dyscyplinarne wobec sędziów oraz przedstawicieli innych zawodów prawniczych.

W obu Izbach, wspólnie z sędziami, orzekać mają ławnicy wybrani przez Senat. Ich liczbę określi Kolegium Sądu Najwyższego.

Najbardziej widoczne zmiany zajdą w składzie sędziowskim. Liczba sędziów, z dotychczasowych 80, ma zostać zwiększona do co najmniej 120. W myśl zapisów ustawy, sędziowie Sądu Najwyższego mają przechodzić w stan spoczynku w wieku 65 lat. Dotychczas wiek ten wynosił 70 lat. O ewentualnym przesunięciu w czasie przejścia sędziego w stan spoczynku ma decydować prezydent. I prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Gersdorf 65 lat skończyła w listopadzie ubiegłego roku.

22 marca wpłynął do Sejmu, przygotowany przez posłów Prawa i Sprawiedliwości, projekt zmian w ustawach o sądach powszechnych i Sądzie Najwyższym. Przewodniczący sejmowej komisji sprawiedliwości, poseł Marek Ast zapowiedział wówczas, że nowe przepisy zmniejszyłyby uprawnienia ministra sprawiedliwości na rzecz prezydenta. To on, wedle proponowanych zmian, miałby otrzymać kompetencje dające możliwość wyrażenia zgody na późniejsze niż przewiduje to ustawa, przejście sędziów sądów powszechnych w stan spoczynku.

27 marca do propozycji posłów Prawa i Sprawiedliwości odniosła się pierwsza prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Gersdorf. Według niej, zmiany w ustawie o Sądzie Najwyższym, polegają na dodaniu nieostrej przesłanki, którą kierować się ma prezydent przy wyrażaniu zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziego Sądu Najwyższego, który osiągnął 65. rok życia.

Pierwsza prezes SN zwróciła uwagę, że te zastrzeżenia niewiele zmieniają. "Prezydent RP będzie dysponował całkowitą swobodą w zakresie oceny przesłanek, którymi powinien się kierować przy podejmowaniu decyzji. Wskazuje na to użycie w projektowanym przepisie zwrotu 'jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej uzna, że jest to uzasadnione'. Tym samym ograniczenie swobody Prezydenta RP przy podejmowaniu decyzji w tym zakresie jest pozorne" - czytamy na stronie Sądu Najwyższego.

W opinii zauważono też, że projektodawca nie zaproponował wprowadzenia do ustawy o SN możliwości odwołania się od postanowienia prezydenta o odmowie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziego Sądu Najwyższego, który ukończył 65. rok życia, tak jak ma to miejsce w przypadku sędziów sądów powszechnych.

Prezydencką ustawę o Sądzie Najwyższym Sejm uchwalił 8 grudnia. Nowe przepisy wchodzą w życie 3 miesiące po opublikowaniu ich w Dzienniku Ustaw.