Kilka dni temu, 2 maja obchodziliśmy Dzień Polonii i Polaków za Granicą. Bardzo specyficzna jest sytuacja Polaków mieszkających na terenie Ukrainy.

Każdy ma swoją Arkadię - miejsce, które przywodzi na myśl dobre czasy. Pani Janina nazywa je "doliną marzeń". Dla niej tą doliną jest Zamarstynów, zatopiona w zieleni malownicza dzielnica Lwowa. Jej rodzina wrosła w to miejsce na tyle, że po wojnie go nie opuścili. Tłumacząc decyzję swojej mamy, powiedziała: "Polska jest tutaj, gdzie się urodziła". Bohaterką tej opowieści jest lwowska poetka, Janina Wołosiecka-Al-Koni.

"Polska jest tutaj, gdzie się urodziła" - to tytuł reportażu Agaty Rokickiej. Po reportażu naszym gościem będzie Maria Pyż, laureatka Nagrody im. Macieja Płażyńskiego w kategorii "dziennikarz medium polonijnego", redaktor naczelna Polskiego Radia Lwów, wydawczyni i autorka licznych publikacji dokumentujących stan polskiego dziedzictwa kulturalnego Lwowa, a także opisujących codzienne życie polskiej społeczności tego miasta w warunkach wojny. Także na antenie Radia Szczecin (w każdą środę ok.18.40 w audycji "Tematy i Muzyka"). Serdecznie gratulujemy i zapraszamy do słuchania "Fonosfery" - po 19.

Akta procesowe Sydonii von Bork przetrwały zawieruchę dziejową. Cherezińska rekonstruuje historię tej wyjątkowej kobiety, sięgając do starych dokumentów. Dlaczego oskarżono starą szlachciankę? Czy była ofiarą mordu sądowego, czy awanturnicą, która sama wpakowała się w kłopoty? Kim była najsłynniejsza pomorska czarownica? I dlaczego o jej rodzie mówiono: To jest stare jak Bork i diabeł?
Powieści Elżbiety Cherezińskiej możecie słuchać w Radiu Szczecin od poniedziałku do piątku po 11, oraz w poniedziałkowej Fonosferze po 19.
W Fonosferze również rozmowy o Sydonii i Gryfitach. Dziś o tej niezwykłej kobiecie porozmawiam z przewodnikiem Tomaszem Wieczorkiem.
Do usłyszenia, Joanna Skonieczna

audiobooka posłuchasz tutaj

Od 24 lat Fundacja Cała Polska czyta dzieciom zachęca dorosłych do czytania dzieciom książek. Wspiera mądre wychowanie, prowadzi programy edukacyjne dla rodziców, nauczycieli i uczniów. Pomaga wychowywać dzieci na mądrych, dobrych i szczęśliwych ludzi! Jednym z projektów Fundacji promujących rodzinne czytanie są Kluby Czytających Rodzin.

Jeden z takich klubów powstał w Zespole Szkół Specjalnych nr 1 w Szczecinie przy ul. Polickiej 3. O tych ciekawych spotkaniach z książką opowiada reportaż Małgorzaty Furgi "Wyjątkowy Klub Czytających Rodzin". Przypomnimy go w czwartkowej Fonosferze, po godzinie 19.
Po reportażu porozmawiamy o efektach pracy Fundacji Cała Polska Czyta Dzieciom, czyli o tym, że młodzi Polacy czytają najwięcej. Moim gościem będzie profesor Roman Chymkowski z Biblioteki Narodowej.
Zapraszam, Joanna Skonieczna

Piosenki Marka Grechuty przywróciły Polakom najpiękniejsze strofy naszej poezji romantycznej. Przy nich miliony rodaków zakochiwały się i wyznawały sobie miłość. A refren „Ważne są tylko te dni, których jeszcze nie znamy” ciągle budzi w wielu z nas nadzieję.
I tak za jego sprawą płynęły z estrady strofy Mickiewicza, które słuchacze znali na pamięć z lektur szkolnych – teraz w nowym olśniewającym blasku: „Czy to jest przyjaźń, czy to jest kochanie?”. Grechuta tłumaczył: „Za swoją misję uważałem pobudzanie do marzeń, wywoływanie w odbiorcy emocji, o których zapomina w codziennym życiu”. I te marzenia – miłosne i subtelne – słychać w kolejnych tytułach, które nuciła cała Polska: „Będziesz moją panią”, „Nie dokazuj”, „W dzikie wino zaplatani”, „Twoja postać”…
Piosenki Marka Grechuty rzadziej goszczą dzisiaj na antenach radiowych, ale udało się je chyba "ocalić od zapomnienia". Kolejna edycja Grechuta Festival Świnoujście przypadała w 50. rocznicę debiutu artysty w świnoujskim amfiteatrze podczas festiwalu FAMA. To właśnie w 1968 roku Grechuta był zwycięzcą tej imprezy. Było to też pretekstem do realizacji tego reportażu. Strażniczką pamięci artysty jest Danuta Grechuta, która przez 36 lat trwała przy nim na dobre i złe. Jak pamięta ten świnoujski, studencki czas? Jakie było życie u boku artysty tego formatu, w niełatwych dla sztuki czasach?
"Grechuta. Ślady na piasku" - to tytuł reportażu Katarzyny Wolnik-Sayny, w realizacji dźwiękowej Marcina Mazurkiewicza. W audycji wykorzystano archiwalne nagrania Radio Szczecin Aliny Głowackiej. Dzisiaj o 19-tej

"Sydonia. Słowo się rzekło" - tej książki można słuchać w Radiu Szczecin. W poniedziałkowej Fonosferze, Elżbieta Cherezińska opowie o tym dlaczego bohaterka jej powieści, to bardzo współczesna postać. Będą też fragmenty książki, które przeczyta Filip Kosior. Zapraszam po 19, Joanna Skonieczna

Na przełomie XVI i XVII stulecia Księstwo Pomorskie przeżywało swój złoty wiek, a przez Europę przetaczała się fala polowań na czarownice. Dotarła do Szczecina. W 1620 roku stracono Sydonię von Bork. Jej procesem żyło całe Księstwo, bo oskarżona należała do najstarszego szlacheckiego rodu Pomorza, a wśród stawianych jej zarzutów znalazł się jeden szczególny: uśmiercenie panującego księcia. Broniła się niemal rok. Odwoływała zeznania złożone podczas tortur. W końcu przyznała się i została stracona. Tyle że po jej śmierci książęta z panującego rodu Gryfitów zaczęli umierać jeden po drugim. Na oczach przerażonych Pomorzan wymarła ich rodzima dynastia, a księstwo zniknęło z map, rozszarpane pomiędzy Szwecję i Brandenburgię. Legenda o klątwie rzuconej przez Sydonię na ród Gryfitów na trwałe zagościła w umysłach mieszkańców. Mówiono, że to zemsta za niedotrzymaną obietnicę.
Jeśli chcecie poznać tę historię, to zapraszamy do słuchania Radia Szczecin. Od poniedziałku do piątku - po 11 - na naszej antenie audiobook. Teraz to powieść Elżbiety Cherezińskiej "Sydonia. Słowo się rzekło". Książkę czytają: autorka i Filip Kosior.

Audiobooka posłuchasz tutaj

Jakie były początki polskiego Szczecina? Jak czuli się tu pierwsi powojenni mieszkańcy? Dziś w Fofosferze historia rodziny Siewierów, która na Pogodnie zamieszkała tuż po IIWŚ.
W Fonosferze przypomnimy dziś reportaż Małgorzaty Furgi "Rodzinne gniazdo". Reportaż powstał w czasie realizacji jednego z projektów Stowarzyszenia Czas Przestrzeń Tożsamość.
A po reportażu porozmawiamy o losach ludzi, którzy przyjechali do Szczecina 80 lat temu.
Moim gościem będzie Marcin Grzelak, szczeciński autor, którego najnowsza książka "Martwe mleko" ukaże się już 7 maja. Patronat nad powieścią objęło m.in Radio Szczecin. Książka ukaże się nakładem Wydawnictwa Niebieskie.
"Martwe mleko" to opowieść o zbrodni bez kary, o przyszłości i ludziach bezradnych wobec przeznaczenia. Początek tej historii to wydarzenia do których Niemcy dopuścili się w 1943 roku pod Puszczą Świętokrzyską…
O Szczecinie, jako mieście do którego można było uciec przed przeszłością, porozmawiamy po 19. Do usłyszenia, Joanna Skonieczna

Zamiłowanie do śpiewu i muzyki ludowej wyniósł z rodzinnego domu. Potem grywając na wiejskich weselach poznawał też inne melodie, które przywieźli ze sobą nowi mieszkańcy zachodniopomorskich wsi. W listopadzie 1983 r. bohater dzisiejszej opowieści Ryszard Głogowski, spotkał ”kobiety swojego życia” czyli mieszkanki wsi Letnin. Namówił je do założenia zespołu śpiewaczego, znanego po nazwą "Kresowianka", ale także podobnie jak, znany polski etnograf Oskar Kolberg, wędrował od domu do domu spisując słowa i nuty ludowych melodii. Dzięki jego wieloletniej pracy udało się ocalić od zapomnienia wiele starych pieśni, a panie z „Kresowianek” przeżyły przygodę o jakiej nigdy nie marzyły. Przypomnimy dzisiaj historię pana Ryszarda Głogowskiego i jego żony Haliny związaną wykonawcami muzyki tradycyjnej opisaną przez Małgorzatę Furgę w reportażu zatytułowanym "Z Kolbergiem po ziemi pyrzyckiej" dzisiaj po 19-ej. Po reportażu porozmawiamy o następcach Pana Ryszarda, a są nimi Dorota Kurkowicz i Piotr Braszak, którzy szukają pieśni przywiezionych na Pomorze Zachodnie przez osadników po 1945 roku.

Ostatni dni większość z nas spędziła na rodzinnych spotkaniach, spacerach i przy świątecznym stole. Stole, na którym pojawiły się potrawy z różnych zakątków obecnej i dawnej Polski. Dlaczego? Dlaczego w jednej rodzinie na stole są kresowe łakocie, wielkopolskie pyry z gzikiem i charakterystyczne dla Mazowsza drożdżowe baby?

O tym właśnie jest książka Karoliny Ćwiek-Rogalskiej „Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty”. To opowieść o „wielkiej historii, polityce, propagandzie, układach międzynarodowych, budowie pamięci, mitów i ich dekonstrukcji. A także o codziennych ludzkich wyborach, które trzeba było podejmować w nowej rzeczywistości. O decyzjach trudnych, które wielu przemilczało.” (źródło radionaukowe.pl). "Ziemie..." to też historia osobista. Historia o zapuszczaniu korzeni na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Radio Naukowe.

Pracę Karoliny Ćwiek-Rogalskiej nominowano do w wielu konkursach: do Nagrody im. Marcina Króla 2025, nagrody Mądra Książka Roku, do 21. edycji Literackiej Nagrody Warmii i Mazur „Wawrzyn” 2025. Książka znalazła się też na liście prac zakwalifikowanych do VI edycji konkursu o Nagrodę Literacką Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego „Jantar” oraz ostatnio do Nagród Historycznych "Polityki" w kategorii prace popularnonaukowe.

O książce porozmawiamy dziś po 19 w Radiu Szczecin. Do usłyszenia, Joanna Skonieczna
Z autorką będzie się też można w najbliższym czasie spotkać w wielu miejscach, także w naszym województwie, m.in 3 czerwca w Choszcznie w MBP.