Radio Szczecin
Czy picie kawy rzeczywiście prowadzi do nadciśnienia i chorób serca?
Wiele osób uważa, że kawa szkodzi sercu i podnosi ciśnienie krwi, ale nie znajduje to potwierdzenia w badaniach naukowych. Owszem, sporadyczne wypicie kawy może wywołać krótkotrwały wzrost ciśnienia, zwłaszcza u osób nieprzyzwyczajonych do kofeiny. Natomiast przy regularnym spożywaniu organizm nabywa tolerancji na kofeinę, a jej wpływ na ciśnienie staje się znikomy.
Umiarkowane spożycie kawy (1-3 filiżanki dziennie) nie zwiększa ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego – tak twierdzą Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego, brytyjska Narodowa Służba Zdrowia (NHS) oraz Amerykański Narodowy Komitet ds. Prewencji, Rozpoznawania i Leczenia Nadciśnienia.
Jeśli chodzi o choroby serca, to regularne spożywanie 3-5 kaw dziennie znacząco zmniejsza ryzyko choroby niedokrwiennej serca. Umiarkowane picie kawy (1-3 filiżanki dziennie) wiąże się także ze zmniejszonym ryzykiem udaru mózgu i zawału serca.
Czy kawa odwadnia organizm i wypłukuje cenne minerały jak magnez?
Kofeina obecna w kawie jest naturalnym diuretykiem, który pobudza nerki do intensywniejszego wydalania moczu. Dzieje się tak, ponieważ przyspiesza przepływ krwi. Liczne badania kliniczne wykazały jednak, że umiarkowane spożycie kawy – około dwóch filiżanek dziennie (około 200 mg kofeiny) – nie prowadzi do odwodnienia organizmu. Innymi słowy, taka ilość kawy nie szkodzi naszej gospodarce wodnej ani bilansowi wodno-elektrolitowemu.
U osób, które regularnie piją kawę, rozwija się tolerancja na diuretyczne działanie kofeiny, co osłabia jej efekt moczopędny. Dopiero bardzo duże dawki kofeiny (500 mg i więcej) mogą prowadzić do bardziej wyraźnej diurezy.
Przekonanie o negatywnym wpływie kawy na poziom magnezu to powszechny mit, który powstał na skutek wyolbrzymienia jej działania diuretycznego. Umiarkowane spożycie kawy nie prowadzi do utraty magnezu ani wapnia, zwłaszcza jeśli nasza dieta jest odpowiednio zbilansowana.
Jak kawa wpływa na mózg, nastrój i ryzyko chorób neurologicznych?
Kawa wpływa na mózg na wiele sposobów, głównie dzięki zawartości kofeiny. Kofeina blokuje receptory adenozyny – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za uczucie zmęczenia, co skutkuje natychmiastowym pobudzeniem. Dodatkowo kofeina stymuluje uwalnianie innych neuroprzekaźników, takich jak dopamina i serotonina, które regulują nastrój i motywację.
Spożycie kawy może poprawiać funkcje poznawcze, takie jak:
- koncentracja,
- czujność,
- pamięć,
- funkcje wykonawcze.
Wpływa to również na nastrój i motywację, a umiarkowane spożycie kawy (3-5 filiżanek dziennie) jest powiązane ze zmniejszeniem ryzyka depresji. Kawa wykazuje także działanie ochronne w kontekście chorób neurodegeneracyjnych. Regularne picie kawy obniża ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona i choroby Alzheimera. Co więcej, umiarkowane spożycie kawy wiąże się ze zmniejszeniem ryzyka demencji nawet o 65%.
Działanie neuroprotekcyjne kawy wynika nie tylko z kofeiny, ale także z obecności polifenoli, takich jak kwas chlorogenowy. Te związki mają właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne; chronią komórki nerwowe przed uszkodzeniami wywołanymi przez stres oksydacyjny i stan zapalny mózgu.
Czy od kawy można się uzależnić tak jak od innych używek?
Kofeina, czyli substancja aktywna w kawie, może prowadzić do rozwoju zależności – zarówno psychicznej, jak i fizycznej. Długotrwałe spożywanie kofeiny skutkuje tak zwaną tolerancją farmakologiczną. Oznacza to, że z czasem potrzebne są coraz większe dawki, aby osiągnąć ten sam efekt.
Tolerancja ta wynika ze wzrostu liczby receptorów adenozynowych w mózgu, co jest odpowiedzią organizmu na ciągłe blokowanie tych receptorów przez kofeinę. W efekcie przy nagłym odstawieniu kofeiny u osób pijących ją regularnie pojawiają się objawy odstawienne.
Do typowych objawów odstawienia kofeiny należą:
- bóle głowy,
- zmęczenie,
- zwiększona senność,
- drażliwość,
- niepokój,
- lęk.
Warto jednak podkreślić, że mechanizm działania kofeiny różni się od mechanizmów działania klasycznych używek, takich jak kokaina czy nikotyna. Kofeina nie aktywuje w istotny sposób mezolimbicznego szlaku dopaminergicznego, który jest głównym układem nagrody w mózgu.
Czy rodzaj kawy, np. rozpuszczalna vs. mielona, ma znaczenie dla zdrowia?
Różne rodzaje kawy mają odmienną specyfikę. Kawa ziarnista, mielona bezpośrednio przed zaparzeniem, ma najmniejszy stopień przetworzenia. Pozwala to na zachowanie większości naturalnych związków, takich jak kofeina i polifenole. Kawa mielona i rozpuszczalna różnią się natomiast pod względem zawartości kofeiny oraz składników mineralnych.
Kawa rozpuszczalna, powstająca w wyniku suszenia naparu kawowego, zazwyczaj zawiera nieco mniej kofeiny niż kawa mielona. Jej proces technologiczny może prowadzić do podwyższonej zawartości niektórych minerałów, takich jak: cynk, wapń i magnez. Jest często łagodniejsza dla przewodu pokarmowego, ale może mieć więcej kwasów chlorogenowych niż kawa ziarnista.
Kawa bezkofeinowa, pomimo usunięcia kofeiny, zachowuje wiele związków bioaktywnych, w tym polifenole.
Z punktu widzenia zdrowia, zarówno kawa mielona, jak i rozpuszczalna mogą być elementem zdrowej diety, o ile spożywa się je bez dodatku cukru i sztucznych aromatów. Wybór odpowiedniego rodzaju kawy zależy więc przede wszystkim od indywidualnych preferencji smakowych, wrażliwości na kofeinę oraz wygody przygotowania.
