Szczecin 1945 - bohaterowie, antybohaterowie i zwykli pionierzy
Radio SzczecinRadio Szczecin » Szczecin 1945 - bohaterowie, antybohaterowie i zwykli pionierzy » Felietony
ks. Florian Berlik
ks. Florian Berlik
To on był pierwszym polskim kapłanem, który przybył do płonącego jeszcze Szczecina i to on w trakcie pierwszego powojennego nabożeństwa 6 maja oddał Szczecin, pod opiekę Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej. Pamiątką po tym akcie oddania, jest do dziś szczecińska ulica - Królowej Korony Polskiej, przy której znajduje się kościół pod tym samym wezwaniem.
Był księdzem zgromadzenia Chrystusowców na zagranicę, które Prymas Polski August Hlond powołał w 1932 roku. 30 kwietnia 1945 roku wojskowy adiutant pomocnika rządu na Pomorze Zachodnie, kapitan Witold Jaśkiewicz przybywa do rezydencji biskupa pomocniczego diecezji poznańskiej Wincentego Dymka, który jednocześnie zastępował nieobecnego jeszcze wówczas w Polsce prymasa Hlonda. Oficer poprosił o wysłanie kapłana dla Polaków, którzy napływają do Szczecina. Wybór hierarchy pada na 36-letniego wówczas księdza Floriana Berlika.

"Jesteście do posługi dla emigracji, nie wiadomo czy Szczecin będzie Polski, Ci ludzie są tam na emigracji, to wyście tam powinni pojechać" - miał powiedzieć księdzu wówczas, biskup Dymek.

3 maja 1945 roku po mszy polowej na poznańskim Placu Wolności, ksiądz Berlik wsiada do jednej z 17 ciężarówek z pionierami, do wolnego dopiero od hitlerowców, od tygodnia Szczecina.

Do miasta kolumna dociera 4 maja. Chrystusowcy odnajdują przedwojenny katolicki kościół świętego Jana Chrzciciela - jedyny katolicki dom boży w centrum miasta. Świątynia jest bez dachu, całkowicie zrujnowana. Na szczęście przetrwała plebania na podwórku z kompletnym wyposażeniem mszalnym. Rosyjscy wojskowi stacjonujący na plebanii zgodzili się na odprawienie mszy.
W tym nieistniejącym dziś budynku, w niedzielę 6 maja ksiądz Berlik odprawia pierwszą mszę po polsku. Uczestniczą w niej tłumnie wszyscy Polacy osiedleni w mieście. Nie było wtedy żadnych zawiadomień, informacja o mszy dotarła do wiernych pocztą pantoflową.

Decyzją prezydenta Zaremby kapłan zostaje członkiem zarządu miasta do spraw kościelnych. Święci budynek poczty, którą uruchamiają pocztowcy i wyznacza tereny dla grobów Polaków na Cmentarzu Centralnym. Te pierwsze groby są smutną koniecznością, bo już swoje żniwo zbiera tyfus, ale i wypadki skrytobójczych ataków na Polaków. Niestety są też ofiary w postaci ludzi, których zastrzelili pijani Rosjanie.
Ksiądz Berlin pisze do biskupa Dymka z prośbą o przysłanie nowych polskich księży, bo szybko okazuje się, że nie daje już rady z licznymi obowiązkami, a ponadto ma swoje obowiązki w Poznaniu. Zakładał, że wyjeżdża na parę dni a okazało się, że spada na niego mnóstwo obowiązków.
16 maja próbuje przybyć do Szczecina trzech kolejnych polskich duchownych z Poznania, ksiądz Tadeusz Długopolski, ks. Edmund Gagajko oraz zakonnik Michał Wycisk. Zostają zatrzymani na rosyjskim posterunku na rogatkach miasta, gdyż Sowieci zarządzają wycofanie instytucji polskich ze Szczecina.

17 maja przed ewakuacją grupy Polaków, ksiądz Berlik odprawia pożegnalne nabożeństwo i raz jeszcze oddaje Szczecin w opiekę Matce Bożej Królowej Polski. Po powrocie miasta do Polski, ksiądz Berlik zostaje oddelegowany przez prymasa Hlonda na objazd Pomorza Zachodniego, aby zbadać potrzeby duszpasterskie na nowych ziemiach. Szczeciński epizod sprawił, że stał się w Zgromadzeniu Chrystusowców żywą legendą. Gdy zmarł w 1983 roku jego pogrzeb zgromadził dziesiątki księży, ale i też pierwszych szczecińskich pionierów, którzy pamiętali jego dramatyczny szczeciński epizod z maja 1945 roku.
kosciolll BSW JCh po wojnie,z arch BSwJCH
Kościół pw. Św. Jan Chrzciciela po wojnie

 

Zobacz także

2023-02-24, godz. 18:10 22. Początek maja 1945 roku, Stanisław Lagun gasi pożary wśród ruin, grzebie martwych żołnierzy i cywili. Po 50… Do Szczecina Stanisław Lagun przybył 8 maja 1945 roku. Miał za sobą rzadki przypadek doświadczenia niewoli zarówno w sowieckim łagrze jak i niemieckim obozie… » więcej 2023-02-17, godz. 16:58 21. Szczecinerzy, czyli Polacy, którzy mieszkali w mieście nad Odrą przed wojną. To oni byli bohaterami zagospodarowywania… W tym cyklu wspominałem już o Anieli Łabędziowej, szczeciniance, która mieszkała już przed wojną w Szczecinie, która jako pierwsza przywitała Piotra… » więcej 2023-02-03, godz. 16:30 19. W płonącym Szczecinie, Józef Kijowski szuka książek i ratuje cenne księgozbiory przed zniszczeniem (3.02.202… Był barwną postacią pierwszych miesięcy polskiego Szczecina. To on założył pierwszy w Szczecinie antykwariat. Józef Kijowski urodził się w 1901 roku… » więcej 2023-01-27, godz. 15:47 18. Przełom kwietnia i maja 1945 - Niemcy pozostawili w mieście przed ucieczką nie tylko grupy podpalaczy. Do aktów… Zablokowanie pracy portu w Szczecinie po zajęciu miasta przez Rosjan, było w planach nazistów bardzo ważnym zadaniem. W jednym z poprzednich odcinków tej… » więcej 2023-01-20, godz. 16:28 17. Dnia 24 kwietnia 1945 roku, do obiegu wchodzi pierwszy znaczek Poczty Polskiej nawiązujący do polskiego Szczecina… Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego czyli komunistyczny pseudorząd powstały pod kuratelą Stalina, od początku swego istnienia w Chełmie a potem Lublinie… » więcej 2023-01-13, godz. 16:32 16. Przełom kwietnia i maja 1945 - plaga podpaleń w Szczecinie. Na mieście grasują nazistowskie grupy dywersyjne (… Ten motyw powtarza się we wszystkich wspomnieniach z pierwszych trzech tygodni po odbiciu Szczecina spod władzy Niemców. Plaga pożarów i podpaleń. Hitlerowcy… » więcej 2023-01-05, godz. 16:13 15. Dnia, 1 maja 1945 roku, kajzer Fryderyk, symbol prusactwa przestaje straszyć w gmachu na Wałach Chrobrego (6.01… Piotr Zaremba, wtedy jeszcze tymczasowy prezydent Szczecina, patrzył na polityczną sytuację wiosną 1945 roku bez większych złudzeń. Był przekonany, że… » więcej 2022-12-30, godz. 16:26 14. Dnia 30 kwietnia 1945 roku Franciszek Jamroży wciąga polską flagę na maszt, na szczycie gmachu na Wałach Chrobrego… Wstyd przyznać, ale porucznik Franciszek Jamroży, pierwszy zastępca Piotra Zaremby, w kwietniu 1945 roku, tuż po objęciu miasta, został uczczony na mapie… » więcej 2022-12-23, godz. 13:13 13. Przełom kwietnia i maja 1945. Rosjanie stawiają na niemieckich burmistrzów w zdobytym Szczecinie choć nie bronią… Przełom kwietnia i maja 1945 roku. Rosjanie, owszem, nie przeszkadzają Piotrowi Zarembie objąć miasta, ale wynajdują sobie niemieckich burmistrzów i jak… » więcej 2022-12-16, godz. 16:32 12.  Polska szczecinianka, pani Anna Łabędziowa, wychodzi 30 kwietnia z kryjówki w okolicach Placu Zwycięstwa po wodę… Czy znacie Państwo zabytkowe pompy, które jeszcze do dzisiaj widoczne są w centrum Szczecina? Jedna z takich pomp stała na obecnym Placu Zwycięstwa i właśnie… » więcej
23456