Szczecin 1945 - bohaterowie, antybohaterowie i zwykli pionierzy
Radio SzczecinRadio Szczecin » Szczecin 1945 - bohaterowie, antybohaterowie i zwykli pionierzy » Felietony
„Ziemia gromadzi prochy” Józef Kisielewskiego – ulubiona książka Józefa Kijowskiego
„Ziemia gromadzi prochy” Józef Kisielewskiego – ulubiona książka Józefa Kijowskiego

Był barwną postacią pierwszych miesięcy polskiego Szczecina. To on założył pierwszy w Szczecinie antykwariat. Józef Kijowski urodził się w 1901 roku w Milczy koło Sanoka. Tam też ukończył gimnazjum. Ojciec był drobnym rolnikiem, a zarazem pisarzem gminnym. W połowie lat dwudziestych jego rodzina przeniosła się do Poznania, gdzie prowadził sklepik, ale prawdziwą pasją pana Józefa były książki. Ta namiętność bibliofilska sprawiła, że zgromadził dużą bibliotekę. Wszystko to przerwała wojna. Spędził ją, pracując u niemieckiego bauera i dorabiając sobie jako stolarz. Bezpośrednio jak tylko skończyła się wojna, pojawił się w Poznaniu i tam podążając przez Piłę, z podręcznym bagażem, składającym się z worka polskich książek ruszył do Szczecina. Pojawił się na zgliszczach miast w towarzystwie kilku klasyków polskiej literatury i z bezcenną dlań książką Józefa Kisielewskiego „Ziemia gromadzi prochy”, o słowiańskich śladach na Pomorzu Zachodnim. A teraz zacytujmy jego wspomnienia z dnia przybycia do metropolii nad Odrą:

„Słońce już dawno zaszło jedynie na horyzoncie zachodnim, szeroką smugą świeciły zorze, po przeciwnej stronie Szczecina coraz wyraźniej pod pułapem ciężkiej chmury dymu z pożarów, odbijała się łuna. Życie miasta zawarło się w pozamykanych mieszkaniach. Zalegała uroczysta cisza, którą od czasu do czasu mącił łoskot walących się stropów."

Jak pisał jego przyjaciel, Mariusz Czarnecki - pan Józef rozpoczął pracę w miejskim urzędzie propagandy, był przez nawet kilka dni jego kierownikiem. W tamtych czasach pojęcie kierownik, które potem brzmiało humorystycznie, oznaczało raczej najczarniejszą harówkę, a nie apanaże. Znajomi, którzy dobrze znali Józefa Kijowskiego z tamtego czasu , opowiadali o nieopanowanej gorączce, z jaką lustrował opustoszałe kamienice i plądrowane przez szabrowników domy w poszukiwaniu książek. Sam siebie nazywał szabrownikiem, tyle że w owym książkowym asortymencie szabrownictwa, tu konkurentów nie znajdował. Wiedziony osobliwą różdżką swoich zainteresowań, penetrował domowe biblioteki, antykwariaty, zbiory prywatne, wynajdował właściwie dzieła, wiele z nich ocalił od zniszczenia lub pożaru. Szczególnie wyczulony był na książki o tematyce Pomorza. Wiele z tych znalezisk uratował, zabezpieczył przed zniszczeniem.

Dla swoich przyjaciół był symbolem niezniszczalności, dobroczynnego, działania ludzkiego, pośród pożogi, gdzie wszystko zaprzecza powołaniu człowieka do tworzenia. Był symbolem wiecznego odrodzenia, bo książka jest symbolem, znakiem i syntezą życia. I właśnie z tym posłannictwem Józef Kijowski ratował książki w płonącym jeszcze Szczecinie.

ksiazzzz
Dawna Biblioteka miejska w Szczecinie, późniejsza Książnica Pomorska tuż po wojnie
 

Zobacz także

2023-11-24, godz. 15:30 42. Niemcy szczecińscy próbują być partnerem dla rządu sowieckiego (24.11.2023) Coraz pewniej czujący się Zarząd Miejski Szczecina – ciało zdominowane przez niemieckich komunistów - postanowił 6 czerwca wkroczyć na arenę wielkiej… » więcej 2023-11-17, godz. 17:39 41. Franciszek Jamroży - „oczy i uszy” Piotra Zaremby w Szczecinie w okresie usunięcia polskich władz ze Szczecina… Gdy 18 czerwca 1945 r. polskie władze Szczecina, już po raz drugi otrzymały polecenie opuszczenia miasta –przed wyjazdem powołano za zgodą Rosjan Społeczny… » więcej 2023-11-08, godz. 19:47 40. Polski przyczółek Szczecin Gumieńce (10.11.2023) Na przedmieściach Szczecina w dzielnicy Gumieńce pierwsza stacja kolejowa powstała w 1843 roku kiedy to władze pruskie uruchomiły pierwszą linię kolei… » więcej 2023-06-20, godz. 16:37 39. Między majem a początkiem lipca 1945 roku w Szczecinie obowiązywał czas moskiewski. Godzinę ustalano się według… Cechą sowieckiej ekspansji z lat 1944-45 były bardzo różnorodne sposoby demonstrowania dominacji kraju rad nad zdobywanymi terenami. Niewątpliwie jednym z… » więcej 2023-06-16, godz. 16:37 38. Czerwiec 1945r. Wały Chrobrego, to jedno wielkie koczowisko Niemców. „Leżeli jak śledzie, głodni” - wspominał… Durchgangslager Hakenterasse - tak nazywano obozowisko Niemców przywożonych barkami z Zachodu, których wyładowywano rano w okresie maja i czerwca 1945 roku… » więcej 2023-06-09, godz. 16:40 37. Czerwiec 1945 r. Niemcy pracują za jedzenie. Rosyjskie patrole przeszukują domy w Szczecinie szukając kobiet, mienia… W naszej opowieści o Szczecinie z wiosny 1945 roku, przedstawiałem dotąd wspomnienia Polaków. A jak ten czas tuż po wojnie zachował się we wspomnieniach… » więcej 2023-06-02, godz. 16:35 36. Bajkowe, wolne miasto Szczecin (2.06.2023) Hasło wolne miasto Szczecin dziś brzmi zupełnie jak bajka, ale przez długie miesiące maja i czerwca 1945 roku, kwestia ta zajmowała uwagę dziesiątek tysięcy… » więcej 2023-05-26, godz. 16:49 35. Koniec Maja 1945. Niemieccy urzędnicy zaczynają obsadzać wsie na południe od Szczecina. Rusza niemiecka kolej na… Okres po pierwszym wygnaniu ze Szczecina Polskiej administracji, to kronika ciągle wzrastającej ekspansji politycznej i terytorialnych niemieckich władz Szczecina… » więcej 2023-05-19, godz. 16:44 34. Maj 1945. Wygnany ze Szczecina Piotr Zaremba błąka się po Pomorzu Zachodnim. Ale dba, aby „mieć oko” na to… 17 maja, na skutek protestów dyplomatycznych w USA i Wielkiej Brytanii, polski prezydent musi wraz ze swoimi urzędnikami opuścić Szczecin. Ten „szczeciński… » więcej 2023-05-12, godz. 16:39 33. Dnia, 17 maja po wyjeździe Piotra Zaremby, niemieccy komuniści triumfują. Teraz w mieście to oni są jedyną miejską… Od połowy maja gdy władzę nad niemieckim magistratem objął bojowy komunista Ernst Wiesner, niemieckie władze miejskie zaczynają rozpychać się. Wpierw… » więcej
12345