Szczecin 1945 - bohaterowie, antybohaterowie i zwykli pionierzy
Radio SzczecinRadio Szczecin » Szczecin 1945 - bohaterowie, antybohaterowie i zwykli pionierzy » Felietony
Piotr Zaremba
Piotr Zaremba
17 maja, na skutek protestów dyplomatycznych w USA i Wielkiej Brytanii, polski prezydent musi wraz ze swoimi urzędnikami opuścić Szczecin.
Ten „szczeciński rząd na wygnaniu” trafia wpierw do pobliskiego Stargardu. Szybko okazuje się, że w spalonym mieście jest bardzo mało lokali odpowiednich dla pracy biurowej. W tej sytuacji wojewoda Leonard Borkowicz decyduje, że lepiej przenieść tymczasową stolicę polskiego Pomorza Zachodniego do Koszalina. Właśnie tam ocalał duży urząd tamtejszej rejencji, idealny dla pomorskich władz wojewódzkich.
Zaremba ma swoje własne problemy. Walczy, by z trudem zebrany zespół fachowców, którzy mieli uruchomić Szczecin, po prostu się nie rozszedł. W momencie, kiedy ludzie tracą nadzieję na sukces, każdy zaczyna się zastanawiać czy nie pójść w swoją stronę. Dlatego już w Stargardzie 20 maja Zaremba zbiera 112 „Szczecinian”, bo tak nazywano tych pionierów i zarządza zbiórkę. Jest tam i pluton milicji ze swym sztandarem i grupa umundurowanych strażaków, są i tramwajarze. Wszyscy podpisują się pod dokumentem - uroczystą deklaracją, w której obiecują, że na każde wezwanie są gotowi wrócić do Szczecina i na nowo podjąć trud odbudowywania miasta. Po cichu zaś, Zaremba powołuje „Grupę operacyjną Szczecin”, której szefem zostaje jego zastępca Franciszek Jamroży. Ma ona utrzymywać kontakt z pozostałymi w mieście Polakami, zbierać informacje na temat działań niemieckiego magistratu i przygotowywać ewentualny powrót polskich władz do miasta. 23 maja wygnańcy Zaremby trafiają wreszcie do Koszalina i szczecinianie dostają osobną część budynku ze swoimi pomieszczeniami. Sam budynek przypominał troszeczkę średniowieczny zamek, ale miał jedną zaletę: był nie zburzony i na urzędników czekał tam bezcenny sprzęt biurowy. Korzystając z faktu, że wciąż do stacji Szczecin Gumieńce kursowały polskie pociągi z Poznania, grupa Jamrożego wysyła tam swoich ludzi. Nie rzucając się w oczy, na miejscu odnotowują działania Niemców i raportują o wszystkim Piotrowi Zarembie. Wreszcie 24 maja przychodzi najbardziej istotna wiadomość. Zaremba dowiaduję się, że niemiecki zarząd rozpoczyna wydawanie tymczasowych niemieckich dowodów osobistych, a niemiecka Hilfspolizei otrzymuje od Rosjan zgodę na operowanie w całym mieście, a nie tylko na Niebuszewie. Oznacza to, że pod nadzorem niemieckiej policji, będzie także i polska ludność, która osiedliła się w centrum miasta i wierzy w powrót Zaremby. Liczba ludności niemieckiej w Szczecinie cały czas wtedy wzrasta i zbliża się już do 25 tysięcy. Jeszcze 3 tygodnie temu było ich tylko 6 tysięcy. Zaremba zaczyna bać się, że Niemcy zaludnią miasto na nowo, zanim Polska wróci do Szczecina.

 

Zobacz także

2023-04-28, godz. 16:19 31. Czy Uniwersytet Szczeciński mógł powstać w 1945 roku? Jak wiemy, do jego powstania doszło dopiero w 1983 roku… Dnia 2 maja 1945 roku w Poznaniu spotkała się grupa operacyjna dla utworzenia Uniwersytetu Szczecińskiego. Miejscem spotkania była składnica książek urządzona… » więcej 2023-04-21, godz. 16:22 30. Maj 1945. Polscy pocztowcy z Bydgoszczy obejmują gmach dyrekcji pocztowej przy alei Niepodległości. Wielkiemu neogotyckiemu… Pierwsi do Szczecina dotarli pocztowcy z Bydgoszczy, którzy zajęli porzuconą ogromną pocztę przy Bramie Portowej. Ale ten gigantyczny gmach ciężko było… » więcej 2023-04-14, godz. 16:36 29. Jeśli spytać szczecinian, gdzie leży Opatówek, zapewne niewielu odpowiedziałoby trafnie (14.04.2023) Ta mała miejscowość w Wielkopolsce koło Kalisza zapisała się jednak w annałach Szczecina w maju 1945 roku. Miasto było wtedy ofiarą wielu pożarów i… » więcej 2023-04-07, godz. 16:31 28. Rok 1945, mosty grozy, czyli przejazdy kolejowe u wjazdu do Szczecina. Trzeszczały, jęczały, zgrzytały, skrzypiały… W kwietniu 1945 r. Niemcy wycofując się, wysadzili w centrum Szczecina wszystkie przejazdy kolejowe przez Odrę. Trzeba było więc używać żmudnej objazdowej… » więcej 2023-03-30, godz. 16:30 27. Maj 1945 roku, w Szczecinie najpewniejszą walutą jest zwykły spirytus. Prezydent Piotr Zaremba zapasy alkoholu traktuje… Alkohol jako waluta wymienna był u schyłku wojny i w pierwszych tygodniach powojennych najpewniejszą walutą. Po pierwsze, ludzie uważali, że jest to artykuł… » więcej 2023-03-24, godz. 16:08 26. Skąd wzięła się nazwa Wały Chrobrego? To pomysł Piotra Zaremby, czy też nazwa ta pojawiała się już wcześniej?… Wały Chrobrego to polska nazwa na „Hakenterasse” - tarasy Hakena, którą to nazwą uczczono przebudowany w końcu XI wieku dawny teren szczecińskich wojskowych… » więcej 2023-03-17, godz. 16:39 25. Maj 1945 Poznań przyjmuje patronat nad polskim Szczecinem. Polski Związek Zachodni organizuje pierwsze transporty… Jeśli przyrównać polski Szczecin w maju 45 roku do słabego oseska, to ojcem chrzestnym tego dzieciątka był Poznań. To stolica Wielkopolski, w pierwszych… » więcej 2023-03-10, godz. 16:39 24. Połowa maja 1945 roku. Do Szczecina wraca coraz więcej niemieckich uchodźców, a na szczycie władzy w niemieckiej… Szczecinem od 3 maja rządziło tak naprawdę dwóch prezydentów. Prezydent Polski, czyli Piotr Zaremba i w dzielnicy niemieckiej, niemiecki burmistrz Erich Spiegel… » więcej 2023-03-03, godz. 12:57 23. Maj 1945 r. Strażak Teofil Firlik zostaje pierwszym polskim bohaterem Szczecina. Wystarczyło do tego tylko pięć… Teofil Firlik pochodził z rodziny stolarzy. Podobnie jak ojciec i bracia do 1939 roku pracował w Fabryce Mebli w Swarzędzu. Po wybuchu wojny wskutek konfliktu… » więcej 2023-02-24, godz. 18:10 22. Początek maja 1945 roku, Stanisław Lagun gasi pożary wśród ruin, grzebie martwych żołnierzy i cywili. Po 50… Do Szczecina Stanisław Lagun przybył 8 maja 1945 roku. Miał za sobą rzadki przypadek doświadczenia niewoli zarówno w sowieckim łagrze jak i niemieckim obozie… » więcej
12345