"Radio z przodu i z tyłu" - w ten sposób Alina Głowacka i Alicja Maciejowska, dwie niezwykle utalentowane, nieżyjące już dziś dziennikarki zatytułowały swoją jubileuszową audycję, która ukazała się na antenie na kilka dni przed 20. rocznicą powstania Radia Szczecin.

"Kradniemy" chwytliwy tytuł, by prezentować tu audycje z Archiwum Radia Szczecin o... Radiu Szczecin. Ale i o radiowcach - dziennikarzach, realizatorach i innych pracownikach tworzących kiedyś tę rozgłośnię. Radio Szczecin na falach wspomnień...

By przywitać się z marynarzami, pojechała do portu „ósemką”.
Białe mewy opadły na fale, zasłuchane w radosne jej dźwięki.
Nagle w górę się znów poderwały, zaśpiewały z falami piosenkę.
Szczecina pieśń zanucił wichru wiew daleki,
Szczecina pieśń na rejach statku gra wiatr.
A zalew lśni, falują srebrne wody rzeki,
Radosny trud, codzienny portu śpiew.
I dźwigów mocarny szczęk rozrywa nocy ciszę.
Fala kołysze portowych świateł blask.
Pokoju pieśń nadaje Szczecin w świat daleki.
W eterze fal na skrzydłach białych mew.


Muzyka rozrywkowa w Szczecinie w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. O zespołach: Orkiestra Tadeusza Marciniaka, Synkopa, Trymer, Fala oraz o kompozytorach i animatorach: Czesławie Cupaku i Leonie Jarzembowskim.
Piosenki: "Na Pogodnie", "Biała mewa", "Warszawa i ptaki".

ROZMÓWCY: Stanisław Modelski, Tadeusz Klimowski,Tadeusz Kozubal

Muzyka rozrywkowa lat 50-tych i 60-tych w Szczecinie. O willi Sorrento, Festiwalu Młodych Talentów, ruchu studenckim oraz o Janie Janikowskim i "Filipinkach", a także roli Radia Szczecin.
Piosenki: "Monica", "O Jimmy Joe", "Iwan, Iwan", "Marynarze", "Tą piosenką cię żegnamy, profesorze".

ROZMÓWCY: Tadeusz Klimowski, Tadeusz Modelski, Tadeusz Kozubal, z archiwum: Helena Majdaniec i Karin Stanek
REALIZATOR: Barbara Zaczko

Data emisji: 14 kwietnia 1995 roku

Z okazji 40. rocznicy pierwszej próbnej audycji Rozgłośni Polskiego Radia w Szczecinie. 25 grudnia 1945 r. z głośników można było usłyszeć głos spikerki Jadwigi Helbingowej: „Halo, tu mówi Szczecin!”. Następnie odegrano hymn państwowy, po czym głos zabrał wicedyrektor Pomorskiej Dyrekcji Okręgowej Polskiego Radia Zdzisław Karczewski. „Tu mówi Szczecin! – mówił - Szczecin mówi do Polski, Szczecin mówi do świata. Melduję nową stację nadawczą na usługach prawdy o odrodzonej demokratycznej Polsce. Melduję, że rozkaz został wykonany. Szczecin żyje. Szczecin przemawia. Szczecin całemu światu dowodzi mową polską, że jest polski i polskim pozostanie".

C.D. WYSTĄPIENIA JANA GRZELAKA,WRĘCZANIE ODZNACZEŃ, ZBIGNIEW PAWLICKI PROWADZI KONCERT W NOWYM STUDIU. GRA LIDIA GRYCHTOŁÓWNA.
ŚPIEWA CHÓR POLITECHNIKI SZCZECIŃSKIEJ, ZAKOŃCZENIE UROCZYSTOŚCI. ZBIGNIEW GERTYCH CYTUJE NORWIDA.

Data emisji: 22 grudnia 1985 roku

Walerian Lachnitt w 1946 roku powrócił z Wielkiej Brytanii do Polski. Krótko przebywał w Gdańsku, Krakowie, a potem w Poznaniu. W maju 1946 roku zamieszkał w Szczecinie. Był jednym ze współzałożycieli Klubu Literacko-Artystycznego (późniejszy Klub "13 Muz").

Jeszcze w 1946 roku zatrudnił się w szczecińskim radiu. Był pierwszym kierownikiem Redakcji Literackiej oraz autorem audycji kulturalnych, publicystycznych, historycznych felietonów radiowych (Dzieje Pomorza Zachodniego) oraz słuchowiska ("Rafał z lasu", wspólnie z Zofią Walicką-Neumannową). Był wiceprzewodniczącym Związku Zawodowego Pracowników Polskiego Radia. W ramach ogólnopolskich czystek kadrowych został zwolniony ze stanowiska w Polskim Radiu we wrześniu 1948 roku. Mimo to jego audycje jeszcze przez jakiś czas ukazywały się na antenie.

ROZMÓWCY: Czesław Piskorski i Bogdan Twardochleb

Data emisji: 22 maja 1985 roku

Ryszard Bogunowicz był jedną z barwniejszych postaci Radia Szczecin. Do radia trafił... z nakazu pracy w 1954 roku. Niemal od początku pracy dziennikarskiej zajmował się tematyką morską. Jego mentorem w tej dziedzinie był ówczesny kierownik Redakcji Morskiej, Stanisław Dauksza. Wiedzę o światowych rynkach armatorskich, zagranicznych portach i międzynarodowej żegludze zdobywał od red. Alfreda Sobeckiego.

Wkrótce sam stał się uznanym radiowym ekspertem z zakresu wiedzy o gospodarce morskiej. W kolejnych latach odbył wiele rejsów na statkach handlowych, rybackich, a nawet barkach w różne rejony świata. Dzięki tym doświadczeniom przygotowywał felietony, reportaże i cykliczne audycje radiowe, m.in. "Z mórz i portów" oraz "Ludzie i morze".

Z Ryszardem Bogunowiczem o dziennikarstwie. Fragmenty jego audycji, komentarz Zbigniewa Bienioszka o tym, jak bohater "Radiowego portretu" dał się nabrać kolegom, o irytacji i wyrafinowanych wiązankach słownych.

ROZMÓWCY: Ryszard Bogunowicz, Zbigniew Bienioszek
REALIZATOR: Bogusław Radziak

Data emisji: 23 lutego 1985 roku

Jerzy Mruk przyjechał on do Szczecina z Poznania. Tam skończył Wyższą Szkołę Pedagogiczną, był kierownikiem Studenckiego Studia Radiowego „FiD”, a także współpracownikiem Polskiego Radia w Poznaniu.

W 1973 r. rozpoczął pracę w rozgłośni szczecińskiej w Redakcji Dzienników. W kwietniu 1980 r. został zastępcą kierownika Redakcji Publicystyki i Informacji, następnie przeszedł do
Redakcji Publicystyki Kulturalnej.

Fragmenty audycji Jerzego Mruka, wspomnienie napisane i przeczytane przez Jacka Wiśniewskiego, wiersz Józefa Czechowicza "Skoro usłyszysz..", C.K.Norwida "Śmierć".

WYKONAWCY: Sylwester Woroniecki, Jacek Wiśniewski
REŻYSER: Sylwester Woroniecki
REALIZACJA: Anna Waraczewska

Data emisji: 6 listopada 1984 roku

Wsparciem dla tworzonego szczecińskiego radia byli koledzy z rozgłośni w Bydgoszczy. W sierpniu 1945 roku ekipa tamtejszych techników dotarła do Szczecina. Bydgoska grupa pracowała w mieście przez 3 tygodnie. Rozlokowano się w budynku przychodni przy dzisiejszej ul. Piłsudskiego (wówczas al. Pomorska) i już trzy dni później udało się uruchomić prymitywny radiowęzeł. Pierwsze dwa megafony uliczne zawisły w samym centrum miasta. Prawdziwym weteranem z tej ekipy okazał się Zygmunt Kempiński, który pozostał w Szczecinie i do 1983 r. pracował w Polskim Radiu Szczecin na kilkunastu różnych stanowiskach.

Kiedy Zygmunt Kempiński odchodził na emeryturę, rozmowę z nim nagrał Jerzy Szafulski.

Data emisji: 29 czerwca 1983 roku

Stanisław Modelski - legenda szczecińskiego radia i telewizji. W 1955 roku został zatrudniony w rozgłośni Polskiego Radia jako redaktor muzyczny. Był autorem wielu audycji popularyzujących muzykę, a zwłaszcza jazz. W 1957 roku w ramach sąsiedzkiej wymiany wyjechał do NRD, gdzie w tamtejszych rozgłośniach radiowych prezentował audycje o polskim jazzie. W warszawskim studiu S-2 dokonał pierwszych nagrań słynnego szczecińskiego zespołu Filipinki.

W 1957 roku przeszedł do pracy w powstającym Doświadczalnym Ośrodku Telewizyjnym w Szczecinie. Kierował Redakcją Muzyczną DOT, a od 1961 roku Redakcją Muzyczną Ośrodka TVP w Szczecinie. Był twórcą licznych programów i reportaży telewizyjnych o tematyce muzycznej.

Rozmowa ze Stanisławem Modelskim z okazji dwudziestopięciolecia pracy dziennikarza muzycznego, popularyzatora jazzu i muzyka. Rozmowa bez ilustracji muzycznej.

Data emisji: 27 maja 1981roku

Powstanie i pierwsze lata Rozgłośni Polskiego Radia w Szczecinie. O programach muzycznych. Fragmenty nagrań archiwalnych.

ROZMÓWCY: Jan Bolewski, Antoni Hubner, Halina Durnasiowa, Janusz Cegiełła [w rozmowie telefonicznej].

Warto przy okazji przypomnieć te postaci:
Jan Bolewski - od 1 grudnia 1949 roku pracował w rozgłośni Polskiego Radia, gdzie został zatrudniony był w Redakcji Publicystyczno-Informacyjnej. Ze względu na swój przedwojenny, „niezgodny” z obowiązującymi dyrektywami politycznymi życiorys, wielokrotnie poddawany był kontroli ówczesnych władz partyjnych. Początkowo oceny wypadały pozytywnie. W jednym ze sprawozdań z 1951 roku pisano: Wysiłek jaki wkłada, aby dotrzymać kroku aktualnym zagadnieniom i zrozumieć istotę politycznych i społecznych przemian jest znaczny. Mimo wieloletniego i bogatego doświadczenia dziennikarskiego, w 1953 roku uznano jednak, że jako dziennikarz nie umie wyzbyć się do końca obcych ideologicznie obciążeń. Na wniosek dyrekcji rozgłośni został przeniesiony do innej redakcji. Zmianę posady uzasadniono lepszymi warunkami i spokojniejszym charakterem pracy. Krótko kierował Redakcją Wiejską. Później przeszedł do Redakcji Audycji Społeczno-Oświatowych, gdzie pracował do 31 lipca 1954 roku. Z pracy zrezygnował ze względów finansowych. Wraz z przeniesieniem do innego działu dziennikarzowi znacznie obniżono pobory, mimo wcześniejszych obietnic utrzymania tej samej gaży.

Antoni Huebner - kompozytor, pedagog muzyczny, publicysta i recenzent muzyczny, jeden z pionierów szkolnictwa muzycznego powojennego Szczecina. W latach 1945–46 był naczelnikiem wydziału muzycznego Rozgłośni Polskiego Radia w Szczecinie.

Halina Nowacka-Durnaś - pianistka i pedagog, dyrektor pierwszej szkoły muzycznej w powojennym Szczecinie, wieloletnia zasłużona nauczycielka muzyki, organizatorka życia koncertowego.

Janusz Cegiełła - publicysta i krytyk muzyczny, popularyzator muzyki, dziennikarz, organizator i pierwszy dyrektor Filharmonii Szczecińskiej. W 1949 roku został referentem literacko-muzycznym Wydziału Kultury i Sztuki MRN w Szczecinie. Zajmował się m.in. zwalczaniem analfabetyzmu i organizacją wystaw malarstwa współczesnego. Blisko współpracował z Klubem „13 Muz”, którego prezesem był Jerzy Andrzejewski. W klubie występował m.in. jako muzyk jazzowy i prelegent. Tu poznał wielu pisarzy, poetów, publicystów, malarzy: Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Tymoteusza Karpowicza, Jana Papugę, Franciszka Gila, Waleriana Lachnitta, Stanisława Telegę, Czesława Piskorskiego, Guido Recka, Adama Czaplicę-Pohoreckiego. Z wieloma pozostał w bliskiej przyjaźni.

REALIZATOR: Anna Waraczewska

Data emisji: 22 stycznia 1981 roku

Wspomnienia Jadwigi Huebner - dyrektorki I Liceum dla Dorosłych w Szczecinie i muzyka, organizatora oświaty muzycznej - Antoniego Huebnera z początków pracy w Rozgłośni Szczecińskiej. Kuplety w wykonaniu pana Antoniego.

ROZMÓWCY: Jadwiiga i Antoni Antoni Huebnerowie.

Data emisji: 18 marca 1979 roku

Ona ma trzydzieści lat! Ona, czyli Rozgłośnia Polskiego Radia w Szczecinie, czyli po prostu Radio Szczecin.

Piosenki i teksty wspomnieniowe oraz satyryczne o Rozgłośni PR w Szczecinie na Trzydziestolecie szczecińskiego radia. W programie:
"Pstryk, pstryk - Tu mówi Szczecin" Fala śpiewa "Szczeciński tramwaj". Wspomina Jerzy Sawiuk. Kuplety o radiu. Wpływ radia na nasz nastrój o różnych porach dnia. Dziennikarz i finanse. Kuplet: Dziennikarski fach. Jerzy Sawiuk o imieninach Leona Jarzębowskiego. Dytyramb na cześć Rozgłośni. Okrągły Jubel - wiersz.
REDAKCJA: ROZRYWKOWA
LEKTORZY : Izabella Biskupska, Nina Mazgajska, Mieczysław A. Gajda, Zbigniew Samogranicki, K. Tysnarzewski.

Data emisji: 30 grudnia 1976 roku

Życzenia składają: Szef zastępcom. Dział koordynacji redakcjom. Sekretariat i Hala Maszyn Wydz. Technicznemu. Wydz.Finansowemu redakcje. Kadrom Reklama. Życzenia od słuchaczy dla Rozgłośni. Red. Muzyczna melomanom. Herody w studiu śpiewają "Buduj nam się, buduj, nasz wielki ośrodku". Nadodrzańskiemu Przeds. Budownictwa - radiowcy. Głównemu specjaliście wszyscy pracownicy. Wiersz dla słuchaczy. Dziennikarze red.W.Makarence. Pion artystyczny red. T.i Stoińskiemu. Wiersz o radiu. Wszyscy Redaktorowi Naczelnemu.

Piosenki: Wio,koniku. Nie zadzieraj nosa. Money, money. Kup mi złote kolczyki. Kto tak pięknie gra. Tego dnia. Mężczyzna wieczorowy. Kochajmy się. Dziewczyny kochajcie nas. Wszystkiego najlepszego.

LEKTORZY: Izabella Biskupska, Łucja Nave, Mieczysław A. Gajda, Zbigniew Samogranicki, Jerzy Szafulski
OPRAC. MUZ.: Teresa Podesławska
REŻYSER: Julia Zyblewska
REALIZATOR: Józef Słociński

Data emisji: 22 grudnia 1975 roku

"Melduję nową stację nadawczą na usługach prawdy o odrodzonej demokratycznej Polsce. Melduję, że rozkaz został wykonany. Szczecin żyje. Szczecin przemawia. Szczecin całemu światu dowodzi mową polską, że jest polski i polski pozostanie." Te słowa pochodzą z przemówienia, które z okazji nadania przez Radio Szczecin pierwszej, próbnej audycji wygłosił jej dyrektor, Zdzisław Karczewski. Było to 25 grudnia 1945 roku. Nieco ponad miesiąc później, bo 27 stycznia 1946 r. nastąpiło oficjalne otwarcie rozgłośni.
To właśnie Karczewski stwierdził, nie bez racji, że sygnałem szczecińskiego radia powinna być syrena statku. A że wówczas radio nie dysponowało jeszcze przenośną aparaturą nagrywającą, wziął sprawę w swoje ręce. A dokładnie - wziął w ręce butelkę po winie, zaczerpnął powietrza i... zagrał na butelce tak, że ponoć nawet fachowcy nie rozpoznawali, że nie jest to oryginalny sygnał syreny statku.

Pierwszy redaktor naczelny Radia Szczecin, aktor teatralny i filmowy (znany z takich ról jak wujka Johna w "Samych swoich" czy pułkownika Tomaszewskiego z "Ogniomistrza Kalenia") - ZDZISŁAW KARCZEWSKI o początkach swojej szczecińskiej radiowej przygody.

Data emisji: 15 grudnia 1970 roku

Inauguracyjny program stereofoniczny Rozgłośni PR w Szczecinie. Na audycję składają się: zapowiedź spikerki, słowo od redaktora naczelnego, a całości dopełnia muzyka Chopina.

Jest tak, jak powinno - dostojnie, żeby nie powiedzieć pompatycznie. Ale to był rzeczywiście wielki krok naprzód, skok do nowoczesnego radia.

LEKTORZY : Kazimiera Kuberówna, Zbigniew Puchalski

Data emisji: 30 grudnia 1970 roku

O nowych programach i audycjach emitowanych przez Polskie Radio. O wspólnych audycjach trzech rozgłośni Wybrzeża: Gdańska, Koszalina i Szczecina.

LEKTOR: Zbigniew Puchalski

Data emisji: 25 listopada 1975 roku

Jubileusz Polskiego Radia Szczecin. Z okazji 25-lecia radiowcy wspominają początki działalności rozgłośni: Jadwiga Helbingerowa, Zdzisław Karczewski, Stanisław Skabara, Bohdan Tomaszewski, Edward Kmiecik, Kazimiera Kuberówna, Julia Zyblewska, Jerzy Marzęcki. Ponadto o Radiu mówią: Zbigniew Puchalski, Wera Srokowska. Na zakończenie - obrazek ze studia nagrań.

Lektorzy: Alina Głowacka, Alicja Maciejowska

Data emisji: 27 listopada 1970 toku

Tuż przed srebrnym jubileuszem naszego radia o znaczeniu uruchomienia pierwszej polskiej rozgłośni w Szczecinie oraz o programach ogólnopolskich przygotowywanych przez szczecińskich dziennikarzy i zdobywanych przez nich nagrodach - w rozmowie ze Zbigniewem Puchalskim, ówczesnym redaktorem naczelnym Radia Szczecin.


Data emisji: 18 grudnia 1970 roku

W grudniu 1965 roku hucznie obchodziliśmy 20 lat Rozgłośni Polskiego Radia w Szczecinie.
Wspomnienia z początków radia snuli: Jadwiga Helbingowa (pierwsza spikerka Radia Szczecin - to właśnie ona 25 grudnia 1945 w południe wypowiedziała pierwsze słowa "Hallo, tu mówi Szczecin"), Tadeusz Szlęzak (dyrektor rozgłośni w latach 1946-1947), Antoni Huebner (pedagog i recenzent muzyczny, pierwszy kierownik muzyczny Radia Szczecin), Zofia Walicka-Neumanowa (z redakcji literackiej), Stanisława Rąbalska, Tadeusz Kierski, Maria Malicka, Witold Karcz, Bernard Nowacki, Edward Kmiecik, Laura Popławska, Wiktor Grotowicz, Jerzy Marzęcki, Sława Brekere, Zdzisław Kunstman (jego wypowiedź została wycięta), Walerian Lachnitt (reżyser, dyrektor teatrów i recenzent teatralny, dziennikarz), Roman Paszkowski, Feliks Fornalczyk (polski eseista i krytyk literacki, pracujący w Radiu Szczecin pod koniec lat 50.), Władysław Daniszewski, Alina Głowacka.

Lektor: Julia Zyblewska (długoletnia spikerka)


UWAGA! Dalej na taśmie fragment audycji o młodzieży, a następnie "Szczecińskiego Notatnika Kulturalnego [NIE WYKASOWANE]. Efekt nakładania się audycji był spowodowany wielokrotnym wykorzystaniem tej samej taśmy do nagrywania różnych programów. Permanentny kryzys przejściowy czasów PRL.

Jak wygląda radio od środka? Jak wyposażone są studia? Do czego służą znajdujące się tam urządzenia? Jakie były początki Radia Szczecin? W jaki sposób został nagrany pierwszy sygnał rozgłośni? Jak zmieniła się ona przez 20 lat?

Alina Głowacka i Alicja Maciejowska z właściwym sobie poczuciem humoru, a czasem z łezką w oku opowiadają o swoim ukochanym miejscu pracy. A pomagają im w tym napotkani w radiu: inż. Irena Prauzińska (wieloletnia kierownik eksploatacji działu technicznego), Edward Kmiecik (jeden z pierwszych redaktorów szczecińskiej rozgłośni), Jadwiga Prolińska (piosenkarka), Stanisław Skabara, Tadeusz Stoiński, Wera Srokowska, Ryszard Bogunowicz, Eugenia Walczakowa, Leszek Skinder (właściwie Lesław, dziennikarz sportowy), Ryszard Bacciarelli (aktor, praprawnuk malarza Marcello Bacciarellego), Roman Kłosowski (aktor, niezapomniany Maliniak z serialu "Czterdziestolatek"). Władysław Daniszewski, Alfred Sobecki, Jerzy Sawiuk - a więc dziennikarze, realizatorzy i artyści współpracujący z Radiem Szczecin oraz... Pani Lusia z Płac. Wszędzie warto trzymać się z Paniami z Płac, zwłaszcza w radiu.

Data emisji: 15 grudnia 1965 roku

6 sierpnia 1945 roku ekipa radiowców z Bydgoszczy przyjechała do Szczecina. Pierwsze kroki skierowali do Piotra Zaremby, prezydenta miasta, który przyjął ich w piżamie, co - jak wspominał po latach - "bynajmniej nie świadczyło o braku szacunku do Polskiego Radia". I tak to się zaczęło.

Wspomnienia z pionierskiego czasu Radia Szczecin snują: Jadwiga Helbingowa - pierwsza spikerka Radia Szczecin, Antoni Huebner - dziennikarz muzyczny, Zdzisław Karczewski - dyrektor radia, Walerian Lachnitt, Stanisław Skabara, Tadeusz Stoiński, Bohdan Tomaszewski - legendarny sprawozdawca sportowy, dziennikarz, Zofia Walicka-Neumanowa, Piotr Zaremba - pierwszy prezydent Szczecina i Julia Zyblewska - spikerka.

LEKTORZY: ALICJA MACIEJOWSKA , JULIAN JÓŹWIAKOWSKI
REALIZATOR: ZBIGNIEW PROROK

Czas emisji: 6 sierpnia 1970 roku

Tadeusz Klimowski urodził się 24 grudnia 1935 roku w Warszawie. Po wojnie wraz z rodziną trafił na tak zwane Ziemie Odzyskane. Najpierw pod Gorzów Wielkopolski, gdzie ukończył szkołę podstawową i ogólnokształcącą, później wyjechał do Szczecina, w którym mieszkał do końca życia.

Studiował na Politechnice Szczecińskiej, gdzie zdobył dyplom magistra inżyniera elektryka. Jeszcze podczas studiów rozpoczął swoją artystyczną karierę. W roku 1956 znalazł się w gronie założycieli i autorów Studenckiego Teatrzyku Satyrycznego „Skrzat”. Potem założył swój autorski kabaret „Complex 13”, który - dzięki swej odmienności - zrobił furorę na Festiwalu Teatrów Studenckich Wrocław 1960. Wówczas został też zatrudniony w szczecińskim radiu, w redakcji programów rozrywkowych.Rozpoczął się najbardziej pracowity okres w jego życiu. Prócz prac redakcyjnych i pisania tekstów do programów zespołowych, tworzył też własne cykle autorskie jak "Musical potrzebny od zaraz", "Klub wesołego Rogera" czy "Pod bocianim gniazdem".

W 1980 roku przeszedł do Telewizji Szczecin. Wówczas również zaczął pisać utwory sceniczne dla dzieci. W ciągu 10 lat jego sztuki miały 20 premier w teatrach zawodowych całej Polski. Autorem muzyki do większości z tych musicali był przyjaciel, kompozytor Brunon Gościniak. To właśnie z nim Tadeusz Klimowski założył w 1979 roku zespół Ręczno-Nożna Kapela Przydrożna, który wylansował takie przeboje, jak m.in.: "Polka Turzyńska", "Polewaczka" "Felek ratownik".

Z Tadeuszem Klimowskim rozmawiała Anna Tyburska (obecnie Koprowicz).
Data emisji: 5 czerwca 1985 roku