1. Rodzaje odpowiedzialności materialnej pracownika

Zgodnie z kodeksem pracy wyróżnia się dwa rodzaje odpowiedzialności materialnej pracownika, a konkretnie odpowiedzialność na zasadach ogólnych i za mienie powierzone. Czym się różnią?

Pierwszy typ odnosi się do odpowiedzialności powszechnej, która obejmuje wszystkich zatrudnionych w firmie pracowników. Skupia się na ewentualnej szkodzie wyrządzonej na rzecz pracodawcy. Takowa ma miejsce wówczas, gdy zatrudniony z powodu nienależytego wykonywania swoich obowiązków lub zawinionego ich zaniechania – doprowadził do niej.

Drugi typ odpowiedzialności skupia się na umowach dodatkowych, w ramach których danemu pracownikowi powierzono konkretne mienie. Mogą być nim papiery wartościowe, odzież i obuwie robocze, wartościowe przedmioty, pieniądze, kosztowności. W tym przypadku mamy do czynienia z kolejnymi podtypami, a dokładniej odpowiedzialnością indywidualną i współodpowiedzialnością, jeśli pieczę nad którymś z wymienionych sprawuje więcej niż jeden pracownik.

2. Granice odszkodowania i odstępstwa od niego

W zdecydowanej większości przypadków pracownik jest zobowiązany do tego, by umyślną szkodę naprawić w całości. Mało tego – musi też wyrównać stratę potencjalną, która wynika z utraconych przez pracodawcę korzyści.

Zanim jednak ten nałoży na niego karę – musi udowodnić i wykazać, że to jego postępowanie przyczyniło się do powstania konkretnej szkody. Udowodnienie takiego stanu rzeczy jest zgodnie z kodeksem pracy niezbędne, co podkreśla treść artykułu tematycznego: https://aleo.com/pl/blog/obciazenie-pracownika-kosztami-za-szkode/.

Z kolei zniesienie ewentualnej odpowiedzialności ma miejsce wtedy, gdy mowa o pewnych przesłankach, a mianowicie stanie wyższej konieczności, fizycznej niemożności wykonania konkretnych obowiązków czy niedyspozycji – na przykład z powodu pracy w nadmiernej liczbie godzin dodatkowych. Pracownik nie ponosi pełnej odpowiedzialności także wtedy, gdy do części winy za szkodę przyczynił się ktoś inny, na przykład pracodawca.

3. Wina umyślna vs. wina nieumyślna pracownika

O ile w przypadku winy umyślnej wszystko wydaje się jasne, kilka pytań pojawia się, gdy winę określić można jako nieumyślną. W skrócie można jednak powiedzieć, że w takich okolicznościach pracownik ponosi odpowiedzialność w tak zwanej ograniczonej wysokości. Wysokości, która pokryje wartość danej szkody, ale o łącznej kwocie nieprzekraczającej trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Sytuacja, w której doszło do wyrządzenia szkody, z perspektywy pracownika jest bardzo niekomfortowa i nad wyraz stresująca. Nie dość, że przysporzył pracodawcy problemów, to jeszcze musi ponieść finansowe konsekwencje swoich działań. Takie wypadki mają jednak miejsce w wielu przedsiębiorstwach i niekoniecznie wiążą się z konsekwencjami w postaci zwolnienia czy nagany. O czym także trzeba pamiętać.