Wcześniej zaplanowano szczyt społeczny, a w sobotę także wideoszczyt Unia Europejska - Indie.

W sprawach społecznych dyskusja ma dotyczyć propozycji Komisji, by w najbliższej dekadzie między innymi stopa zatrudnienia w Europie wyniosła co najmniej 78 procent, a liczba osób zagrożonych ubóstwem została ograniczona o co najmniej 15 milionów. Część krajów, w tym Polska, podkreśla, że polityka społeczna to kompetencja rządów i to one są odpowiedzialne za jej kształtowanie.

Przy okazji dyskusji o walce z pandemią pojawi się zapewne ostatnia propozycja prezydenta USA o zawieszeniu praw patentowych na szczepionki, by zapewnić szeroki dostęp do preparatów na świecie. Ta propozycja w Europie spotkała się z mieszanymi reakcjami.

W Unii dominuje pogląd, że samo uchylenie patentów nie wystarczy, jeśli za tym nie idzie transfer technologii i że to może być skuteczne w perspektywie wieloletniej, ale nie w najbliższym roku, kiedy szczepionki są kluczowe w walce z pandemią. Stąd ostrożny ton przewodniczącej Komisji Europejskiej.

- Unia Europejska jest otwarta na dyskusję o wszelkich propozycjach, które pomogą zwalczyć ten kryzys w sposób skuteczny i pragmatyczny. Dlatego jesteśmy gotowi rozmawiać o tym, jak propozycja USA pomoże osiągnąć ten cel - powiedziała Ursula von der Leyen.

Jednocześnie zaapelowała do krajów produkujących szczepionki o zniesienie zakazu eksportu. Nie wymieniła wprost Stanów Zjednoczonych, ale wiadomo, że to właśnie o USA chodzi. Ursula von der Leyen przypomniała, że Unia wyeksportowała ponad 200 milionów dawek i przekazała reszcie świata.

Europejscy przywódcy na szczycie mają także rozmawiać o sprawach zagranicznych. Jeden z wysokich rangą urzędników, odpowiedzialny za przygotowanie szczytu, mówił wczoraj brukselskim korespondentom, że pojawi się temat zagrożenia ze strony Rosji, mimo że strategiczną dyskusję o relacjach Brukseli z Moskwą zaplanowano na szczycie 25 maja w Brukseli.

- Jednak zbyt dużo rzeczy się dzieje, nie można czekać na dyskusję w maju i liderzy porozmawiają na temat Rosji już w Porto - powiedział unijny urzędnik.

Dyskusja ma dotyczyć ostatnich wydarzeń, jak na przykład zakazu wjazdu wydanego przez Moskwę dla ośmiorga urzędników Wspólnoty. Za osoby niepożądane Rosja uznała między innymi wiceszefową Komisji Europejskiej Verę Jourovą i przewodniczącego Parlamentu Europejskiego Davida Sassoliego.

Na czarną listę Moskwa wpisała także urzędników z Łotwy, Estonii, Francji, Szwecji i Niemiec. Wśród poruszanych tematów mają być też najnowsze ustalenia wywiadowcze, że za atakiem na skład amunicji w Czechach w 2014 roku stali agenci rosyjskiego wywiadu wojskowego GRU, oraz koncentracja rosyjskich wojsk na Ukrainie i wokół niej.

W sobotę po zakończeniu unijnego spotkania, odbędzie się szczyt Unia Europejska - Indie, ale już w formie wirtualnej. Jednym z tematów ma być pomoc Indiom, które zmagają się z dramatyczną sytuacją epidemiczną.

Przywódcy Unii oraz Indii mają także rozmawiać o wznowieniu negocjacji w sprawie umowy o wolnym handlu, które zostały wstrzymane w 2013 roku bo obie strony nie umiały się porozumieć co do zakresu obniżek ceł, ochrony patentowej i bezpieczeństwa danych. Jednak obawy przed rosnącymi wpływami Chin zbliżyły ponownie do siebie Unię i Indie.