To hołd dla polskich jeńców, zgładzonych w Związku Radzieckim w 1940 roku. NKWD wymordowało blisko 22 tysiące Polaków.

Egzekucje trwały od kwietnia do maja 1940 roku w Katyniu, Charkowie oraz Miednoje. Jeńców zgładzano strzałem w tył głowy.

- To powinien być dla nas przede wszystkim dzień zadumy nad tym, co stało się 78 lat temu - powiedziała Jolanta Turlińska-Kępys, prezes Stowarzyszenia "Katyń" w Szczecinie. - Dzień, w którym powinniśmy zdawać sobie sprawę z tego, że to co się stało waży o tym, co się dzieje dziś. Przede wszystkim powinien być dniem upamiętnienia bohaterskich oficerów Wojska Polskiego, Policji, pracowników cywilnych, prawników, nauczycieli, lekarzy. Wszystkich tych, którzy zginęli w tej strasznej zbrodni.

- Rocznica jest co roku traumą - powiedziała Renata Rutkowska, córka ofiary Zbrodni Katyńskiej. Wspomina słowa swojej mamy. - Od dzieciństwa pamiętam nakaz od swojej mamusi. Pamiętaj nigdy nie powiedz, że tatuś zginął w Katyniu, tylko był kolejarzem i zginął w czasie wojny. Ja zawsze zazdrościłam, że koleżanki mogły mówić o swoich tatusiach, a ja nie - przypomina sobie pani Renata.

Wciąż w wiedzy na temat zbrodni katyńskiej są luki - powiedział dr Witold Wasilewski z Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. Autor książki "Ludobójstwo, kłamstwo i walka o prawdę. Sprawa Katynia 1940-2014". - Oczywiście wiemy to, co najważniejsze. Wiemy kto zamordował, kiedy. Zbrodnia władz państwowych Związku Sowieckiego popełniona na Polakach wiosną 1940 roku w oparciu o decyzję Biura Politycznego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii Bolszewików z 5 marca. Znamy tą decyzję.

Obchody 78. rocznicy Zbrodni Katyńskiej rozpoczną się w piątek na Cmentarzu Centralnym w południe, przed Krzyżem Katyńskim. W czwartek na Jasnych Błoniach została otwarta wystawa "Świat zgładzony w Katyniu". W niedzielę w Puszczy Bukowej odbędzie się pierwsza edycja biegu "Bukołaz 12K Biathlon - Memoriał Juliana Grunera". To bieg połączony ze strzelaniem.

Do 20 kwietnia w Książnicy Pomorskiej w sali Zbigniewa Herberta można oglądać wystawę "Pamięci dr. Juliana Grunera. W 78. rocznicę Zbrodni Katyńskiej".

15 kwietnia 1943 roku moskiewskie radio oskarżyło Niemców o mord, sugerując, że dokonali tego w 1941 roku. Wersję tę upowszechniała komunistyczna propaganda, a za nią - władze PRL. Związek Radziecki przyznał się do popełnienia zbrodni dopiero po 50 latach - 13 kwietnia 1990 roku. Sprawcy zbrodni nie zostali osądzeni. W 14-letnim śledztwie rosyjskiej prokuratury zakończonym w 2004 roku, uznano, że mord nie był zbrodnią ludobójstwa i nikogo nie postawiono przed sądem. Od listopada 2004 roku śledztwo w sprawie zbrodni katyńskiej prowadzi Instytut Pamięci Narodowej.

Dzień Pamięci jest obchodzony jest od 2007 roku - w rocznicę ujawnienia Zbrodni Katyńskiej przez radio niemieckie, 13 kwietnia 1943 roku. Wtedy to Berlin podał komunikat o odkryciu w ZSRR masowych grobów oficerów Wojska Polskiego.