Formalnie stanowisko przedstawi szef sejmowego gremium, poseł Koalicji Obywatelskiej Marek Sowa.

Polityk powiedział Polskiemu Radiu, że obok kilkusetstronicowego dokumentu komisja chce wystosować 11 zawiadomień do prokuratury. Dotyczą one byłych ministrów i urzędników w rządzie Prawa i Sprawiedliwości, na czele z byłym premierem Mateuszem Morawieckim i ówczesnymi szefami MSWiA i MSZ - Mariuszem Kamińskim i Zbigniewem Rauem.

"Zawiadomienia dotyczą programu "Poland. Business Harbour", w tym konkretnym przypadku byłego premiera Mateusza Morawieckiego, byłej minister Jadwigi Emilewicz i pełnomocniczki ds. GovTech Polska Justyny Orłowskiej. Będą zawiadomienia wobec ministra spraw zagranicznych Zbigniewa Raua oraz dyrektorów w MSZ" - wyliczał poseł Marek Sowa. W przypadku urzędników resortu dyplomacji chodzi o byłego dyrektora generalnego Służby Zagranicznej Macieja Karasińskiego oraz byłych dyrektorów Departamentu Konsularnego MSZ Marcina Jakubowskiego i Beatę Brzywczy. Listę zawiadomień uzupełniają te dotyczące byłego szefa CBA Andrzeja Stróżnego oraz byłego wiceministra rolnictwa Lecha Kołakowskiego i jego współpracownika Macieja Lisowskiego.

Poseł Koalicji Obywatelskiej zaznaczył, że przygotowany przez niego raport ma wskazać na trzy główne zarzuty wobec rządu Zjednoczonej Prawicy. W ocenie szefa komisji śledczej chodzi o stworzenie korupcjogennego systemu w MSZ, demontaż systemu wizowego oraz szybkie i nietransparentne ścieżki legalizacji pobytu cudzoziemców z krajów wysokiego ryzyka.

O politycznym biciu piany mówi natomiast wiceszef komisji, poseł Prawa i Sprawiedliwości Daniel Milewski. Polityk powiedział Polskiemu Radiu, że to CBA jeszcze za poprzednich rządów wykryła proceder korupcyjny w MSZ. "Teraz te osoby próbuje się stawiać w niekorzystnym świetle. Ta komisja tak na dobrą sprawę przyniosła bardzo wymierne straty polskiej racji stanu" - ocenił Daniel Milewski. W jego ocenie całokształt prac komisji zaowocował paraliżem procedur wizowych wobec pracowników, na których czekają polskie firmy. Poseł PiS dodał, że zanegowanie przez obecny rząd programu "Poland. Business Harbour" i zajęcie się nim przez komisję służyło jedynie "wykazaniu jakichkolwiek liczb". Rządzący argumentują, że przez trzy lata obowiązywania programu wydano 95 tysięcy wiz i nie byli to jedynie specjaliści z sektora IT z Białorusi, jak początkowo zakładano. Dzięki tym specjalnym wizom, bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, mogli później wjechać także obywatele innych państw, w tym Rosji.

Do przedstawionego przez przewodniczącego Sowę stanowiska posłowie z komisji śledczej będą mogli wnosić poprawki. Czas na ich zgłoszenie minie 3 grudnia. Tego dnia ma odbyć się debata nad końcowym kształtem raportu i głosowanie nad dokumentem. Do 6 grudnia członkowie komisji będą mogli zgłosić zdania odrębne. Następnie sprawozdanie trafi do marszałka Sejmu i to on zdecyduje o terminie rozpatrzenia dokumentu na posiedzeniu plenarnym Sejmu.

Śledztwo w sprawie nieprawidłowości przy wydawaniu wiz rozpoczęło się 7 marca 2023 roku. We wrześniu lubelski pion PZ Prokuratury Krajowej informował, że śledztwo obejmuje trzy główne wątki i 9 podejrzanych. W tej grupie są były wiceszef MSZ Piotr Wawrzyk i jego współpracownik Edgar Kobos, który w 2023 roku spędził trzy miesiące w areszcie.

Pierwszy wątek śledztwa dotyczy pośredniczenia w uzyskaniu wiz uprawniających do wjazdu do Polski oraz powoływania się na wpływy w MSZ i w polskich placówkach dyplomatycznych.

Drugi wątek dotyczy przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez urzędników MSZ w związku z działalnością Edgara Kobosa.

Trzeci wątek obejmuje przebieg prac legislacyjnych związanych ze zmianami ustawy o cudzoziemcach. Chodzi również o prowadzone na podstawie tej ustawy prace dotyczące wydania lub projektowania rozporządzeń wykonawczych i utworzenia Centrum Decyzji Wizowych w Łodzi oraz Centrum Informacji Konsularnej w Kielcach.