31 sierpnia 1980 roku o godzinie 16.40, po 18 dniach strajku okupacyjnego w Stoczni Gdańskiej, po przystąpieniu do protestów solidarnościowych 700 zakładów pracy z całej Polski, a także po wielu dniach negocjacji strajkujących ze stroną rządową, zostało podpisane historyczne porozumienie.

Podpisanie porozumień i w efekcie utworzenie niezależnych związków zawodowych były niezwykle ważnymi krokami w procesie obalenia komunizmu - wyjaśnia prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek. - To był wyłom w tym monopolu komunistycznym. Powstawała organizacja, która była poza kontrolą tego systemu. To zadało śmierć ideologii komunistycznej.

Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk podkreśla, że podpisanie Porozumień Sierpniowych miało niezwykłą symbolikę.

- Było to wielkie zwycięstwo ludzi, którzy uwierzyli w to, że Polskę można przywrócić do grona państw wolnych i niepodległych. Wiadomo było, że w bliższej lub dalszej perspektywie Polska odzyska suwerenność a obywatele PRL-u odzyskają godność - powiedział Kasprzyk.

Podpisanie porozumień otworzyło drogę do powstania Niezależnego Związku Zawodowego "Solidarność". W ciągu kilku miesięcy związek liczył około 10 milionów członków.

W poniedziałek przez cały dzień w Gdańsku będą się odbywały uroczystości upamiętniające podpisanie Porozumień Sierpniowych. Wezmą w nich udział działacze opozycyjni, członkowie "Solidarności" i najwyższe władze państwa. Główna uroczystość z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy rozpocznie się o 15 na placu Solidarności przy Bramie numer 2 Stoczni Gdańskiej.

W przesłaniu na rocznicowe uroczystości prezydent Andrzej Duda napisał, że Sierpień 1980 to fundament wolnej Polski. "To dzięki wielkiej Solidarności lat 80. mamy dziś wolną, niepodległą, suwerenną Rzeczpospolitą. Dzięki Solidarności świat wygląda inaczej, nie ma bloku wschodniego, nie ma muru berlińskiego, komunizm upadł. Ruch Solidarności miał fundamentalne znaczenie dla tego wielkiego, historycznego procesu" - powiedział Polskiemu Radiu prezydencki minister Wojciech Kolarski.

W swoim przesłaniu prezydent podkreślił również, że etos Polskiego Sierpnia nie należy już tylko do historii, ale jest żywą inspiracją dla przyszłości. "Zapomnieć, zdradzić ideały Sierpnia - to zagrozić podstawom wolnej, silnej i sprawiedliwej Rzeczypospolitej" - napisał Andrzej Duda.

"Solidarność przyniosła Polsce ideę wspólnoty, która dla prezydenta Andrzeja Dudy jest ideą fundamentalną dla wolnej Polski. Ta solidarność przez duże 'S', ale też ta międzyludzka solidarność jest fundamentem wolnej Polski i wyrazem polskiej tożsamości" - dodał minister Wojciech Kolarski.

Prezydent Andrzej Duda weźmie także udział we mszy świętej, która o 17:00 rozpocznie się w gdańskiej Bazylice świętej Brygidy.

W ramach rocznicowych uroczystości przed południem zaplanowano odsłonięcie tablic poświęconych nieżyjącym opozycjonistom w PRL, działaczom "Solidarności" - Alinie Pienkowskiej-Borusewicz, Magdalenie Modzelewskiej-Rybickiej oraz Janowi Koziatkowi.

W ramach przypominania o tym, jak wiele osób budowało związek w 1980 roku przygotowano wirtualną wystawę o nieznanych ludziach "Solidarności". Dzięki współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej powstała wystawa pt. "Strajki 1980", gdzie pokazane są miejsca w całej Polsce, gdzie 40 lat temu doszło do manifestacji.