Jego celem jest podkreślenie różnorodności językowej świata i promocja wielojęzyczności, a co za tym idzie - wyróżnienie roli nauki języków obcych w edukacji. Dzień ten zwraca także uwagę na liczbę języków zagrożonych i ginących.

UNESCO zwraca wagę na fakt, że tegoroczny Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego przypada na czas pandemii COVID-19 i ogromnych strat i zakłóceń w funkcjonowaniu systemów edukacyjnych na całym świecie. Pandemia przyczynia się do dalszego pogłębienia istniejących od dawna zjawisk nierówności w dostępie do edukacji, prowadzących do marginalizacji i wykluczeń z życia społecznego.

W tym roku temat Światowego Dnia Języka Ojczystego - "Wspieranie wielojęzyczności na rzecz integracji społecznej i przeciw wykluczeniom w edukacji" podkreśla rolę zarówno języków ojczystych, jak i wielojęzyczności jako czynników sprzyjających integracji społecznej i edukacji przeznaczonej dla wszystkich.

Według UNESCO, edukacja, której podstawą jest język ojczysty, musi rozpoczynać się od najwcześniejszych lat, jeśli ma stać się fundamentem rozwoju, a także wyższych etapów nauki, często w innym już języku. Dlatego obchody w tym roku pełnią także rolę apelu kierowanego do decydentów, nauczycieli, wychowawców i rodziców o ich większe zaangażowanie w edukację wielojęzyczną oraz w edukację na innych poziomach, przypadającą w trudnych czasach pandemii.

UNESCO definiuje edukację wielojęzyczną jako "wykorzystywanie dwóch lub większej liczby języków jako narzędzi uczenia się i zdobywania wiedzy". Termin "edukacja wielojęzyczna" powstał w 1999 roku dla określenia zjawiska posługiwania się co najmniej trzema językami w procesie edukacji: rodzimym dialektem (lokalnym), językiem ojczystym oraz językami komunikacji międzynarodowej. Dwa pierwsze mają decydujące znaczenie w edukacji, natomiast języki obce niezbędne są dla zrozumienia problemów globalnych.

Według UNESCO, język ojczysty i języki lokalne są najważniejszymi i niezastąpionymi drogami przekazu kultury i wiedzy, natomiast wielojęzyczność jest istotna w realizacji wszystkich celów Agendy Zrównoważonego Rozwoju 2030 i towarzyszących im zadań. Ważne jest wspieranie różnorodności językowej w Internecie, a także działania wspierające media lokalne i powszechny dostęp do informacji.

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego został ustanowiony w 1999 roku, przez UNESCO, dla upamiętnienia wydarzeń w miejscowości Dhaka, obecnej stolicy Bangladeszu, w 1952 roku. Zginęło wówczas 5 studentów, którzy domagali się nadania językowi bengalskiemu statusu urzędowego. Pierwsze obchody na świecie odbyły się w 2000 roku, w Polsce w 2005 roku.