Rozkaz rozwiązania wydał ostatni dowódca Sił Zbrojnych w Kraju, generał Leon Okulicki "Niedźwiadek", w obliczu ofensywy wojsk sowieckich, która w połowie stycznia ruszyła znad Wisły w kierunku Berlina.

Generał Okulicki uznał, że w krótkim czasie może dojść do zajęcia całego kraju przez Armię Czerwoną. Podkreślił, że nie będzie to jednak zwycięstwo sprawy, o którą Polacy walczyli od 1939 roku. Przypomniał, że mimo stwarzanych pozorów wolności, oznacza to zmianę jednej okupacji na drugą, bardziej niebezpieczną, bo przeprowadzoną przez Tymczasowy Rząd Lubelski, narzędzie w rękach sowietów.

Generał Okulicki podkreślił też, że AK nie chce prowadzić walki z sowietami, ale nie może zgodzić się na inne życie, jak tylko w całkowicie suwerennym, niepodległym i sprawiedliwie rządzonym państwie polskim. W jego ocenie, zwycięstwo sowieckie nie kończyło wojny i Polacy nie powinni tracić nadziei na prawdziwe zwycięstwo.

W tajnym rozkazie do komendantów obszarów, okręgów i podokręgów AK, generał nakazywał ochronę ludności z wykorzystaniem wszystkich możliwości legalnego działania. Żołnierze zostali zwolnieni z przysięgi, a dowódcom powiedziano, że nie powinni ujawniać się nowym władzom. Rozwiązując Armię Krajową, generał Leon Okulicki przypomniał, że działa z upoważnienia prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, Władysława Raczkiewicza.

W rozkazie rozwiązującym AK, generał Okulicki napisał między innymi - "Żołnierze Armii Krajowej! Daję Wam ostatni rozkaz. Dalszą swą pracę i działalność prowadźcie w duchu odzyskania pełnej niepodległości Państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą. Starajcie się być przewodnikami Narodu i realizatorami niepodległego Państwa Polskiego. W tym działaniu każdy z Was musi być dla siebie dowódcą".

Po rozwiązaniu, w latach 1945-1947, część żołnierzy AK nadal prowadziła działalność niepodległościową między innymi w konspiracyjnych organizacjach: "Nie", Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj oraz Zrzeszeniu "Wolność i Niezawisłość".

Komunistyczne władze prześladowały i szykanowały byłych żołnierzy AK, wielu skazywały na więzienie, a nawet karę śmierci. Ostatnim wypuszczonym na wolność żołnierzem AK, więzionym w PRL z przyczyn politycznych, był kapitan Adam Boryczka, cichociemny, zwolniony w 1967 roku.

Armia Krajowa była najsilniejszym i najlepiej zorganizowanym wojskiem podziemnym z formacji działających podczas II wojny światowej w Europie. Powstała 14 lutego 1942 roku, z przekształcenia Związku Walki Zbrojnej, działającego w konspiracji.

Skupiała około 200 organizacji wojskowych. Podlegała Naczelnemu Wodzowi i Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie. Komendant Główny AK był dowódcą krajowych sił zbrojnych. W okresie maksymalnej zdolności bojowej, latem 1943 roku siły AK liczyły około 380 tysięcy żołnierzy, w tym 10 tysięcy oficerów.

Ostatni dowódca AK, generał Leon Okulicki w marcu 1945 roku został aresztowany przez NKWD wraz z innymi przywódcami Polskiego Państwa Podziemnego i przewieziony do moskiewskiego więzienia na Łubiance. Skazano go na 10 lat więzienia. Zmarł w nieznanych okolicznościach, w grudniu 1946 roku.

Członków AK oraz innych organizacji zbrojnych podporządkowanych w czasie II wojny światowej legalnemu rządowi RP na emigracji zrzesza Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Kiedy był zakładany w latach 90. ubiegłego wieku, liczył około 80. tysięcy członków, według danych sprzed kilku lat - obecnie zrzesza ponad 10 tysięcy.